1.
народ
народный
чăваш халăхĕ — чувашский народ
халăх влаçĕ — народная власть, власть народа
халăх дружини — народная дружина
халăх заседателĕ — народный заседатель
халăх тĕрĕслевĕ — народный контроль
халăх пултарулăхĕ — народное творчество
халăх сучĕ — народный суд
халăх уявĕ — народный праздник
халăх хуçалăхĕ — народное хозяйство
халăх ырлăхне ӳстерни — подъем народного благосостояния
халăхсен туслăхĕ çирĕпленсе пырать — дружба народов крепнет
2.
народность
3.
люди, общество, публика
мир
люд уст.
общественный, публичный, людской
мирской уст.
халăх библиотеки — публичная библиотека
халăх ĕçĕ — общественная работа
халăх кĕлечĕ — уст. общественный амбар
халăх сăмахĕ — народная молва
Пĕччен суран — типсех пырать, халăх сурать — кӳлĕ тăвать. — посл. Один плюнет — тут же высохнет, а народ плюнет — озеро образуется.
4.
население, жители
вăйпитти халăх — трудоспособное население
хула халăхĕ — городское население
халăх йышĕ ӳсни — рост народонаселения
халăх çăралăхĕ — плотность населения
5.
народ, публика, зрители, слушатели, присутствующие
туй халăхĕ — участники свадьбы
халăх тимлесе итлет — аудитория слушает внимательно
халăх шăп пулчĕ — народ затих
халăх кăткă пек хĕвĕшет — народ кишит как в муравейнике
6.
в почетных званиях
народный
халăх артисчĕ — народный артист
халăх поэчĕ — народный поэт
◊
халăх комиссарĕ — ист. народный комиссар
халăх комиссариачĕ — ист. народный комиссариат
(халы̆х), народ. ЧС. Е пĕсмел чук çырлах, хура халăха ырлăх пар, çăмăр пар... (Из моленья). N. Халăх çăварне чармалли çок. Истор. Василий Дмитриевнч аслă княçра чух вырăс халăхĕ çине тутарсем икĕ хут килсе вăрçнă. Ст. Айб. Халăх халăх пулĕ, теççĕ. (Послов.). N. Вĕсенĕн ят çĕрĕсене халăхпа (миром) туртса илсе урăх çынсене панă. ЧС. Пĕрре эпир халăхпа илнĕ çаран çинче утă çулаттăмăрччĕ. || Люди. Яргуньк. Халăхсам ĕçлесе укçа тупаççĕ. Якейк. Пирн Хветĕрпе пит те ан калаç, вăл орăх юшши халăх. || Общество, мир. Букв. 1904. Петĕр Çтаппанĕ халăх вăрманне (в общественный лес) вутта кайнă. N. Салтак пурăнăçĕ халах пек.
халык
[ĥaloĥ]
popolo, homoj
чăваш халăхĕ — la ĉuvaŝa popolo
халăх тӳревĕ — popola tribunalo
халăх ĕçĕ — socia laboro
халăх сăмахĕ — onidfiro
халăхла — kiel traktas la popolo
халăхлă — loĝata
нумай халăхлă патшалăх — multnacia ŝtato
«народ»; КБ, Рабг., узб., туркм., к. калп., ног., кумык., башк. халк, уйг. хәлк, хәлик, тур. hалк, кирг. калк, ойр. калык, азерб. халг, казах., тат. халык «народ», «люди». Из араб. «творение», «создание»; «люди», «народ»; «тварь»; ср. перс. (хӓлг) «народ», «люди», «толпа».
См. также:
хал хал çиç хал ил халăк « халăх » халăх çĕрĕ халăх ĕçĕ халăх ани халăх арчи халăх вăлашки