Поиск: уй

Введите слово для поиска

Область поиска:

Чувашско-русский словарь (1982)

I.

1.
поле
полевой
сăнав уйĕ — опытное поле
тулă уйĕ — пшеничное поле
уй ĕçĕ — полевые работы
уй тупи — наиболее возвышенная часть поля
уй чӳкĕ  — уст. рел. моление об урожае в поле с дароприношениями
уй юпи — полевой столб (на перекрестке дорог)
Уй куçлă, вăрман хăлхаллă. — посл. Поля глазасты, а леса ушасты.
2. физ.
поле
Çĕрĕн магнит уйĕ — магнитное поле Земли

уй тăманибран. полевая сова (болван)
уй тункатибран. полевой пень (истукан)
II.
диал.
намерение, желание
кăмпана кайма уй пур — я хочу сходить по грибы
III. межд.

1.
выражает изумление
о, ой

уй, çӳлĕ — ой, как высоко!
2.
выражает возмущение,
фу

уй, намăса та пĕлмест! — фу, он стыда не знает
3.
выражает сожаление
ах, ох

уй, мĕскĕн! — ах, бедняжка!

Словарь чувашского языка

(уj), ой (оj), поле. Чув. Сбор. 1. 54°. Уй аксан, уй перекетне пар. Якейк. Уй-уй орлă уй корнать. С Янгильдино, Козм. у. Уйра шур сурпан выртать. (Йĕлтĕр йĕрри). N. Ойра пĕр çын сорпан сарĕ. (Йĕлтĕр йĕрри). Рег. 624. Çынсам ойра (ойри çыпсам) портс йĕпенчĕç. IЬ. 1103. Ойпа (ойсампа) çӳрерĕм. СПВВ. Т. А. Оя каяс, уя каяс. Серг. Рад. Йывăçсене касса, уй тунă. П. Шигали. Кăвак ут утлантăм, эпĕ хир каçрăм, хир каçаймасăрах уй каçрăм. Чураль-к. Ыраш уйĕн килтĕмĕр, шыра-шыра килтĕмĕр. См. Упа юрри. Якейк. Уй-уй орлă акисам, салам ярса та, салам çитмеçт. Ямбулатово. Ойра ойран çупçи ларать. (Тырă хăмăль). N. † Уй пуçĕнчи улмаççи. Орбаш. Çак ача пăшал ящй те, уяла тухса каярĕ. Чертаг. Уялла — у жителой степи, не у лесных жителей. Альш. И уй тулли, уй тулли, кăвак чечек хир тулли. Сред. Юм. Уй, куçлă, вăрман холхаллă. В. Н. Орл. Уй куçлă, вăрман хулхаллă. || Поляна в лесу. СТИК, Сред. Юм. || Прозвище. Сказки и пред. чув. 53. Ав, Уй Петĕр ывăлĕ.
игра (?) См. арăслан. Собр. 263°. Араслан кайăк шыв ĕçет, ик текерлĕк уй вылят. (Лаша шыв ĕçни). В друг. гов. Вăпă-вылять.
межд. изумления и возмущения. Панклеи. Уй, конта анчах шăлса тасаттăрмĕç (= вымела я), мĕскер çӳппи çапни конта! токелесе йолчĕ. Тип-Сирма. Вăл чиркĕве кĕрсен, халăх: «Ой, темскерлескер килчĕ!» тесе, аяккала пăрăна-пăрăна танă.
намеренне. Андреевка, Чист. Тахçанах çырма уй пур.

Чувашско-татарский словарь (1994)

кыр, басу

Этимологический словарь чувашского языка (1964)

, диал. ой «поле»; чаг. ой «низина», «долина», «лощина», «овраг»; кирг., казах., к. калп., ног. ой «низина», «впадина»; туркм. ой, ойлук «низина», «рытвина»; тур. оюк «впадина», «углубление»; азерб. оюг «выемка»; желт. уйг. ой «степь», «долина»; ср. монг. ой «лес», «бор», «роща»; ср. также уйг., туркм., тур., азерб. ой «долбить», «выдалбливать», «рыть».
«мысль», «намерение»; тат., башк., узб. уй, уйг., кирг., казах., к. калп., ног., кумык., ойр., якут., ой дума», «мысль», «намерение»; «ум»; др. тюрк., (орх.) ӧг «дума», «мысль»; орх., МК ӧ «думать», «понимать»; ср. монг. ой «ум», «разум», «способность»; «память».

Чăваш чĕлхин ретроспективлă ăнлантару словарĕ

хир. Ĕне чирленине пĕлсенех ăна карташĕнчен пĕртте кăларас пулмасть, Вите пулсан хăйне анчах витене хупса хурас пулать е уйри (хирти) картана кайса хупас пулать [Исаков 1882:5]; Эпĕ вăр-вар чӳрече виттĕр кантур çуртне каялла кĕрсе карăм та тепĕр еннелле туха уялла (хирелле) чупрăм [Комиссаров 1918:10].

См. также:

узурпациле узурпация узурпировать узы « уй » уй çерçи Уй никĕсĕ уй пăрçи уй соханĕ уй тăрийĕ

уй
Часть речи
Япала ячĕ
 
Фонетика
2 букв
 
Твердое слово
 
Язык
По-чувашски
 
Хыпарсем

2022, раштав, 08
Сайт дизайнне кӑшт ҫӗнетнӗ, саспаллисен страницинче хушма пайлану кӗртнӗ //Александр Тимофеев пулӑшнипе.

2015, утă, 30
Шыранӑ чухне ӑнсӑртран латин кирилл саспаллисем вырӑнне латин саспаллисене ҫырсан, сайт эсир ҫырнине юсама тӑрӑшӗ.

2015, утă, 30
Шырав сӑмахӗсене сӗннӗ чухне малашне вӑл е ку сӑмаха унччен миҫе шыранине тӗпе хурса кӑтартӗ.

2015, утă, 29
Сăмах шыранӑ чухне малашне сайт сире сăмахсарсенче тĕл пулакан вариантсене сĕнĕ.

2014, пуш, 25
Мобиллă хатĕрсемпе усă куракансем валли сайта лайăхлатрăмăр //Мирон Толи пулăшнипе.

2011, утă, 20
Вырăсла-чăвашла сăмахсарпа пуянланчĕ.

2011, утă, 19
Сăмахсарсен çĕнелнĕ сайчĕ ĕçлеме пуçларĕ.

2011, утă, 16
Сайтăн çĕнĕ версийĕ хатĕрленме пуçларĕ.

Пӳлĕм
Сайт пирки

Ку сайтра чăваш сăмахсарĕсене пухнă. Эсир кунта тĕрлĕ сăмахсен куçарăвне, тата ытти тĕрлĕ уйрăмлăхĕсене тупма пултаратăр.

Счетчики
Пулăшу

Эсир куçаракан укçа хостингшăн тӳлеме, çĕнĕ сăмахсарсем кĕртме, Ашмарин хатĕрленĕ сăмах пуххине сканерлама кайĕ.

RUS: Переведенные вами средства пойдут на оплату хостинга, добавление новых словарей, сканирование словаря Ашмарина.

Куçармалли счётсем:

Яндекс: 41001106956150

WMR: R028110838271

PayPal: np@chuvash.org