Поиск: салан

Введите слово для поиска

Область поиска:

Чувашско-русский словарь (1982)

1. глагол,
выражает движение, направленное в разные стороны
— перевод зависит от способа передвижения:

расходиться, разъезжаться, расползаться, разлетаться и т. д.
халăх клубран саланчĕ — народ из клуба разошелся
пасар саланма пуçланă — базар начал расходиться
кайăксем вĕçсе саланчĕç — птицы разлетелись
хăнасем саланнă — гости разъехались
саланăр килĕрсене! — расходитесь по домам!
саланса пĕт — разбрестись, разойтись
2.
распадаться
рассеиваться
(о коллективе, группе)
килйышĕ саланчĕ — у них семья распалась
тăшман вăйĕсем саланчĕç — вражеские отряды рассеялись
3.
расходиться, исчезать
пĕлĕтсем саланчĕç — тучи разошлись
4.
разбиваться, рассыпаться
кăкшăм чăл-пар саланчĕ — кувшин разлетелся вдребезги
катка типсе саланнă — кадка рассохлась и рассыпалась
5.
раскрываться, развязываться
раскутываться

ача кипки саланнă — ребенок распеленался
тĕрке ан салантăр, асăрха — смотри, чтбоы сверток не развернулся
6.
распродаваться, расходиться, реализовываться
кĕнеке тиражĕ саланнă-и? — тираж книги разошелся?
саланмасăр юлнă тавар — нераспроданные товары
7.
распространяться, расползаться
сасхура саланчĕ — распространились слухи
пирĕн институт чапĕ инçете саланнă — слава о нашем институте разошлась далеко
8.
взрываться, разрываться
снаряд шартлатса саланчĕ — снаряд с треском разорвался
9.
разбегаться (о глазах)
10.
рябить (в глазах)
нумай вуласан куç саланса каять — от долгого чтения рябит в глазах
11.
изнашиваться, разлезаться, расползаться (об одежде, обуви)
саланса кай —
1) распадаться
кружок саланса кайрĕ — кружок распался
2) разбиться вдребезги, разлететься
3) раскрыться, развязаться (напр. о свертке)
4) износиться, разлезться
пушмак салансах кайнă — башмаки совсем разлезлись
12.
раздеваться
саланмасăр кĕме юрамасть — вход в верхней одежде воспрещен
13.
разоряться
прогорать
разг.
Кимĕ яракан хуçа та саланать, теççĕ. — погов. Бывает, и пароходчик (т.е. богач) разоряется.


14. перен.
распускаться, терять контроль над собой

Никольскийĕн чăвашла-вырăсла словарĕ

разбиваться; расходиться; рассеяться; рассыпаться; куç пуç саланса кайрĕ – глаза разбежались.

160 стр.

Словарь чувашского языка

разбиться. Артюшк. Çĕлен ӳксе салайса каят та, вилет вара вăл. Яргуньк. Пурçăн тĕвви пулăттăмччĕ, хĕрсен хумĕн (= хĕвĕнчен) тухмăттăмччĕ, салтак пултăм — салантăм, куçран ӳкрĕм — çухалтăм. N. Ăна хĕçпе кассан, хĕç саланса каять. N. Çав чул çине ӳкекен саланса кайĕ. N. Халăх пички шыв турттарнă çĕртех ишĕлсе анчĕ, тĕнĕлĕ хуçăк, ураписем саланнă. Ст. Шаймурз. Старик кăмакана хума хушнă. Ача хунă. Унтан: илсе пар, ачам, тенĕ; вăл илсе панă, вара ачана вырттарса виççĕ кăна пенĕ, кашни пемессерен саланса кайнă. || Расходиться. N. Килĕсене саланаççĕ. Они расходятся по домам. N. Киле саланма вăхăт çитет. М. Сунч. Çак юрра юрласа пĕтерсессĕн, киле саланаççĕ вара. Ягутли. Хĕвел ансан тин саланса пĕтеççĕ (окончательно расходятся). Юрк. Пирвайхи çула пĕр пин нумĕрĕ салансан (разойдется) пит те аванччĕ. || Распускаться. || Разрываться (о снаряде). || Рассеиваться, разбрасываться. Орау. Вăсем саланса (или: саланса-туса) пурăнмаççĕ, пĕр çĕре пуçтарăнса пĕрле пурăнаççĕ, Они живут не разбросанно, а в куче. || Разбежаться (о глазах). Ашшĕ-амăшне. Куçĕсем саланса кайнă, алли хĕрĕ пуçĕ çинчен шуса анса хытса кайнă (у умершего). Б. Олг. Эх, япаласам лайăх лапкара пăхса, коç саланса карĕ, тет. Орау. Ман тĕр тунă чухне куç пĕтĕмпех саланса каять. Ib. Çуркунне тултан пӳрте кĕрсен вара, темме пĕтĕмпе куç-пуç саланса каять. Ст. Чек. Саланнă куç (ӳссĕр çыннăн). || Расползаться. N. Пыйтăсем пĕтĕм тумтир тăрăх саланаççĕ. Вши расползаются по всему платью. || Разлететься. Б. Хирлепы. Хурăн çинчи хур хурчки хурсам çине саланать. (Ястребов несколько, и они разлетаются по гусям). || Разноситься, износиться. Якейк. Çăпата пĕтĕмпех саланса карĕ (совсем не годится носить). Ib. † Порçăн тоттăр эпĕр полсаччĕ, хĕр пуçĕнче çӳресеччĕ, саланса ӳкессĕн туйăнсаччĕ, кăçалхи çолах саланса ӳкрĕ. || Раздеваться. Перев. || Разоряться. Собр. Кимĕ яракан хуçа та саланать, теççĕ. (Послов.). || Начинать болтать всякую чушь. Орау. Кăшт ĕçсен (или: пуçне пырсан), саланать вара ку старик: тем те калаçать, аван мар апла.

Этимологический словарь чувашского языка (1964)

1. «расходиться» (о собрании), «расползаться», «разлетаться»; 2. «распадаться», «утрачивать целостность». Родственных слов в других тюрк. яз. не нашли.

Чăваш чĕлхин ретроспективлă ăнлантару словарĕ

ван. Чăнах та – пӳлĕмре çил-тăвăл иртсе кайнă пек: депутатсем ларакан тенкелсем саланнă (ваннă), темĕн тĕрлĕ пысăк люстрасем лапчăнса пĕтнĕ [Хыпар 1907, № 5:46].

См. также:

саламлăх саламла саламлаш Салампи « салан » саланкăр Салантай салантар саланчăк Салапай

салан
Часть речи
Еçхĕл
 
Фонетика
5 букв
 
Твердое слово
 
Язык
По-чувашски
 
Хыпарсем

2022, раштав, 08
Сайт дизайнне кӑшт ҫӗнетнӗ, саспаллисен страницинче хушма пайлану кӗртнӗ //Александр Тимофеев пулӑшнипе.

2015, утă, 30
Шыранӑ чухне ӑнсӑртран латин кирилл саспаллисем вырӑнне латин саспаллисене ҫырсан, сайт эсир ҫырнине юсама тӑрӑшӗ.

2015, утă, 30
Шырав сӑмахӗсене сӗннӗ чухне малашне вӑл е ку сӑмаха унччен миҫе шыранине тӗпе хурса кӑтартӗ.

2015, утă, 29
Сăмах шыранӑ чухне малашне сайт сире сăмахсарсенче тĕл пулакан вариантсене сĕнĕ.

2014, пуш, 25
Мобиллă хатĕрсемпе усă куракансем валли сайта лайăхлатрăмăр //Мирон Толи пулăшнипе.

2011, утă, 20
Вырăсла-чăвашла сăмахсарпа пуянланчĕ.

2011, утă, 19
Сăмахсарсен çĕнелнĕ сайчĕ ĕçлеме пуçларĕ.

2011, утă, 16
Сайтăн çĕнĕ версийĕ хатĕрленме пуçларĕ.

Пӳлĕм
Сайт пирки

Ку сайтра чăваш сăмахсарĕсене пухнă. Эсир кунта тĕрлĕ сăмахсен куçарăвне, тата ытти тĕрлĕ уйрăмлăхĕсене тупма пултаратăр.

Счетчики
Пулăшу

Эсир куçаракан укçа хостингшăн тӳлеме, çĕнĕ сăмахсарсем кĕртме, Ашмарин хатĕрленĕ сăмах пуххине сканерлама кайĕ.

RUS: Переведенные вами средства пойдут на оплату хостинга, добавление новых словарей, сканирование словаря Ашмарина.

Куçармалли счётсем:

Яндекс: 41001106956150

WMR: R028110838271

PayPal: np@chuvash.org