Поиск: патак

Чувашско-русский словарь (1982)

1.
палка
кĕске патак — короткая палка
пир патакки — притыкальник (у ткацкого станка)
патак хуçса ил — отломить палку
Патак упана та ташлама вĕрентет. — погов. Палка и медведя научит плясать.

2. перен.
побои
патак çи — подвергаться побоям
патак çитер — избивать

Никольскийĕн чăвашла-вырăсла словарĕ

палка, батог

Словарь чувашского языка

(падак), палка. N. Ута тытма йĕвен кирлĕ, хĕрарăма тытма патак кирлĕ. (Çтаринная поговорка, характеризующая отношение к женщине). Нюш-к. Патакпа перекене çăкăрпа пер. (Стар. поговорка). Закладка П.-Сорм. Чăн юлашки вуниккĕмĕш кун патак урлă та каçими пулнă, тет те, çавăнтах выртрĕ, тет. Истор. Вара темĕн чухлĕ халăх пĕр патаксăр тăрса юлнă (в др. Источн. — шалçасăр тăрса юлнă). Орау. Урлă выртан патака та тăрăх çавăрса пăрахман вĕт эсĕ, ĕçлĕксĕр! Шашкар. Патак çинче çӳрет. Ходит на ходулях. || Побои. Байг. Вылянă çĕртен час килемесен, патака кĕтсех тăр. Пуринчен ытла кĕпе час хуратан, тесе, ятлаçатчĕ. Орау. Патака кĕтет пулмалла-ха вăл! Хочет получить побои! IЬ. Ах, мур ачи, патака кĕтсех тăрать. Илебар. † Ыр çын илтĕр, ыр куртăр, патак айĕнчен ан тухтăр. Йӳç. такăнт. 53. Хĕрарăм ĕмĕр патак айĕнче пурăннине пурте лайăх пĕлетĕр ĕнтĕ. Байгул. † Çинчен патак ан кайтăр. (Пусть ее бьют). Сала 25. † Çирен патак ан кайтăр. Изамб. Т. Çавăнпа калаççĕ çав: патакăн пĕр вĕçĕ çулă, тепĕр вĕçĕ вараланчăк, теççĕ (т. е. побои отплачиваются). IЬ. Акă епле патак тавăрăнат (отплачиваются бившему). Ала 92°. Ĕçрен пĕре те хăраман вăл, анчах патакран пит хăранă вăл. || Ярмушка-к. Патак, мера длины около сажени.

Чувашско-эсперантский словарь

[padak]
bastono
вăрăм патак — longa bastono
патак çине таян — apogi sin je bastono
патак çи — esti batita (de iu), побоям
патак çитер — bati (iun)
карт патакки — etikedo, linga bastoneto
ялав патакки — flagstango

Этимологический словарь чувашского языка (1964)

«палка»; МК, кирг., казах., ног., карач., башк. К бушак, уйг., к. калп. пушак, узб. буток, алт. В, туркм. пудак, башк., тат. бошак, тув. будук, ойр., тур. будак «ветвь», «сук». В чувашском наличие необычного а в начальном слоге хотя и можно объяснить ассимилятивным влиянием звука а второго слога, но, вероятнее всего, слово это восходит к русск. батогтуя (см.), соответствующее тюрк. таяк, а для обозначения ветви — турam.

Словарь Федотова «Тĕне кĕмен чăвашсен ячĕсем»

яз. и. м. В. Олг., Собр., Птраклă (Ашм. Сл. IX, 140): Пат + -ăк/-ок/-юк. См. Паттюк.

См. также:

пата пыявĕ патав патавар патавлă « патак » Патак çарань патак çи патак пăрçи патак тăрринчи турă патак-шатак