Поиск: ал-арманĕ

Введите слово для поиска

Область поиска:

Словарь чувашского языка

(ал-арман’э̆, Череп.; ал-арман’, Б. Араб. и др.; ал-арман, Ст. Чек.), mola manuaria sive manualis, ручная мельница. Mola manuaria e duabus partibus constat: meta et catillo perforato, quae aut e ligno aut e lapide conficiuntur; si e ligno, ab ea, qua inter se contingunt, parte ferri fragmenta creberrima ad perpendiculum directa utrinque infiguntur, addita etiam ansa lignea. qua catillus manu versari possit (тыткăччи). Medio autem catillo ab imo excavato lignum inseritur transversum a medio perforatum (шапа) ita, ut axis dlrectus in metam infixus (йĕке) transmitti queat neque totum catilli foramen frumenti subministrandi causa factum obturetur. Praeterea circulus (тĕпек) e libro vel funiculo cannabino factus axemque, de quo iam supra diximus, ambiens inter metam et catillum collocatur, ne haec duae partes inter se artius cohaereant, sed aliquantulo distent intervallo. Si vero meta et catillus e lapide sint confecta, hae erunt molae partium appeliationes: аялти чул, çиелти чул, йĕки, шапи, тĕпек. Ручная мельница делается или с деревянными жерновами (йывăç чуллă а.) или с каменными (чул аларман); жернова лежат один на другом, и если они деревянные, то их сходящиеся поверхности бывают усажены вбитыми в них вертикальными чугунными пластинками (аялти йывăç чул, çиелти йывăç чул; вăсем хире-хирĕç пулаççĕ; хире-хирĕç пулакан çĕре чукун çапнă); верхний жернов имеет в средине отверстие и приводится в движение посредством ручки (тыткăччи). В средину нижнего жернова вбит стержень (йĕке), на который надевается отверстием деревянная порхлица (шапа), вставленная в выемку, сделанную на нижней стороне верхнего жернова в его срединной части так, чтобы отверстие жернова не было совсем закрыто (шапине йĕки çине тăхăнтараççĕ, шапине лартма çиелти Чула кăшт картса кăлараççĕ). Чтобы оба жернова держались на некотором расстоянии один от другого, между ними помещается особый хомутик (тĕпек), надеваемый на йĕке и свитый из лыка или кудели или же из веревки. ( Ст. Чек.). Из частей ручной мельницы с жерновами из камня (чул аларман) упоминаюгся: аялти чул, йĕки, шапи, тĕпек. Собран. Упи кăшкăрат, тĕкĕ тăкăнат (Аларман). Медведь ревет, шерсть у него сыплется. (Загадка: ручная мельница). Якей. † Алăк патĕнче алармань, алсăр-мĕнсĕр авăрать; çан хошшипа çӳресен, пирĕн çынах полăттăн. Около двери ручная мельница, которая мелет сама собою; если бы ты (невеста) сумела проходить между нею и дверью (?), то была бы как раз такою, какую нам надо. (Чувашин, сообщивший эту песню, смысла ее не понимал). В Ст. Чек. склоняется без прит. суфф.: аларман; ал-арманăн, ал-арманпа; ср. ib. çил-арман, çил-арманпа.

См. также:

ал тымарĕ ал тытăмĕ ал тытти ал хушши ту « ал-арманĕ » ал-ура ал-хапăл ал-хапăлта алă алă çĕкле

ал-арманĕ
Свойства слова не указаны
 
Хыпарсем

2022, раштав, 08
Сайт дизайнне кӑшт ҫӗнетнӗ, саспаллисен страницинче хушма пайлану кӗртнӗ //Александр Тимофеев пулӑшнипе.

2015, утă, 30
Шыранӑ чухне ӑнсӑртран латин кирилл саспаллисем вырӑнне латин саспаллисене ҫырсан, сайт эсир ҫырнине юсама тӑрӑшӗ.

2015, утă, 30
Шырав сӑмахӗсене сӗннӗ чухне малашне вӑл е ку сӑмаха унччен миҫе шыранине тӗпе хурса кӑтартӗ.

2015, утă, 29
Сăмах шыранӑ чухне малашне сайт сире сăмахсарсенче тĕл пулакан вариантсене сĕнĕ.

2014, пуш, 25
Мобиллă хатĕрсемпе усă куракансем валли сайта лайăхлатрăмăр //Мирон Толи пулăшнипе.

2011, утă, 20
Вырăсла-чăвашла сăмахсарпа пуянланчĕ.

2011, утă, 19
Сăмахсарсен çĕнелнĕ сайчĕ ĕçлеме пуçларĕ.

2011, утă, 16
Сайтăн çĕнĕ версийĕ хатĕрленме пуçларĕ.

Пӳлĕм
Сайт пирки

Ку сайтра чăваш сăмахсарĕсене пухнă. Эсир кунта тĕрлĕ сăмахсен куçарăвне, тата ытти тĕрлĕ уйрăмлăхĕсене тупма пултаратăр.

Счетчики
Пулăшу

Эсир куçаракан укçа хостингшăн тӳлеме, çĕнĕ сăмахсарсем кĕртме, Ашмарин хатĕрленĕ сăмах пуххине сканерлама кайĕ.

RUS: Переведенные вами средства пойдут на оплату хостинга, добавление новых словарей, сканирование словаря Ашмарина.

Куçармалли счётсем:

Яндекс: 41001106956150

WMR: R028110838271

PayPal: np@chuvash.org