Поиск: ĕне

Введите слово для поиска

Область поиска:

Чувашско-русский словарь (1982)

1.
корова
коровий
ăратлă ĕне — породистая корова
мăкла ĕне — комолая корова
пĕтĕ ĕне — стельная корова
сăвакан ĕне — дойная корова
сĕтлĕ ĕне — молочная корова
хĕсĕр ĕне — яловая корова
ĕне ашĕ — говядина
ĕне вити — коровник
ĕне выльăх — крупный рогатый скот
ĕне кĕтĕвĕ — стадо коров
ĕне сĕчĕ — коровье молоко
ĕне ферми — молочно-товарная ферма
ĕне су — доить корову
ĕне сăвакан — доярка, дояр
ĕне усра — держать корову
ĕне тыт — держать корову
Ĕнен сĕчĕ чĕлхе вĕçĕнче. — погов. У коровы молоко на кончике языка (удой зависит от кормления).
Ури çине ĕне пусайман-ха. — погов. Ему на ногу еще корова не наступала (он еще не успел испытать невзгод).
Карта çумĕнче шур ĕне выртать. (Юр кĕрчĕ). — загадка У забора лежит белая корова. (Сугроб).
2. перен.
о неуклюжем, неповоротливом человеке:
корова (о женщине)
увалень, медведь (о мужчине)

ĕне хӳрибот. коровяк
ĕне ырри — молозиво

Никольскийĕн чăвашла-вырăсла словарĕ

корова
пирĕн ĕне пур — у нас есть корова
ĕне вити — коровий хлев
ĕне мăйраки — коровий рог
унăн ĕне мăйраки — рог его коровы
ĕне пăруласан, ĕне ырри тăваççĕ — когда отелится корова, то совершают моление
ĕне ырри — коровье молочливо
ĕне сĕт пами пулсан — если корова перестанет давать молоко
ĕне ашĕ — говядина

Словарь чувашского языка

(э̆н'э, э˜н'э), корова. См. ине, ĕнĕрле. N. Ĕне выртакан çĕре пӳрт лартсан, пӳрт ăшă пулать, тит; хур ларакан çĕре лартсан, сивĕ пулать, тит. Если поставишь избу на том месте, где лежала корова, то будет тепло; а если ― на том месте, где сидел гусь, то холодно. Ст. Чек. Ĕне пăрулать, пăру пăрахать. Альш. Ĕне кĕтес çумне пырса хыçаланат. НАК. Хĕрĕ (дочь его, невеста) ыр ĕнепе пĕрех, тет; ĕç таврашĕнчен арçынтан та юлас çук, тет. (Похвала невесте). Юрк. Сывлăхă пур чухне хытăрах ĕçле, ĕне пек ялан выртса ан тăр! Пока здоров, работай больше, не лежи как корова. Собр. Санăн уру çине ĕне пусайман-ха, теççĕ. (Так говорят человеку, который еще не знает и не понимает жизни). N. Сана ĕне посман. Т. М. Матв. Йăраланайман (неповоротливого) çынна «ĕне» теççĕ. В. Олг. Ĕне калят (кал'ат). К.-Кушки. Ĕне кавлет. Корова жует жвачку. Орау. Темĕскерле карттус (фуражку) тăхăннă, ĕне пăхĕ хунах (хунă+ах) чисти! (точно коровье дермо положил). Альш. Ĕне вăкăр ыйтать. Орау. Ĕне пăлан пек (хорошая, большая, красивая, здоровая). Зап. ВНО. Ĕнисем шыв ĕçнĕ чух, пăрушĕсем пăр çуласан та юрать, тет. Пока коровы пьют воду, телятам ладно и лед полизать. (Послов.). Орл. II. 228. Ĕни выртĕ, хӳри тăрĕ. (Загадка: кăнчăлаççи?). || Янгильд. Курм. у. Ĕне хĕсĕр полчĕ. Корова перестала доить. (Так сказал один о самоваре, в котором уже не осталось воды; в друг. гов. это знач.: «корова осталась яловой»).

Чувашско-татарский словарь (1994)

сыер

Этимологический словарь чувашского языка (1964)

1. «корова»; 2. «самка лося и оленя»; др. тюрк. ингӓкинәк, Замахш., полов., алт. В, ойр., тув., хак., тур., чаг., кумык., карач. инек, якут. ынах «корова»; тофал. иниг «самка лося»; хак. ине «самка»; ср. монг. письм. ӳниген, совр. ӳнээ(н) «корова». Трудно этимологизировать это слово; по Вамбери, инек — «стонущая» (EWTS § 54), что мало убедительно; А. М. Щербак предполагает, что основой для инек могло послужить слово инӓ, энӓ «матушка» (ИРЛТЯ 97); ср. санскр. dhena.

См. также:

ĕнĕс ĕнĕс вăрри ĕнĕх Ĕнĕш-пуç « ĕне » ĕне çăви ĕне çоратанĕ чӳклени ĕне çульне кайнă пăру ĕне çуратан пăтти ĕне ашĕ

ĕне
Свойства слова не указаны
 
Хыпарсем

2022, раштав, 08
Сайт дизайнне кӑшт ҫӗнетнӗ, саспаллисен страницинче хушма пайлану кӗртнӗ //Александр Тимофеев пулӑшнипе.

2015, утă, 30
Шыранӑ чухне ӑнсӑртран латин кирилл саспаллисем вырӑнне латин саспаллисене ҫырсан, сайт эсир ҫырнине юсама тӑрӑшӗ.

2015, утă, 30
Шырав сӑмахӗсене сӗннӗ чухне малашне вӑл е ку сӑмаха унччен миҫе шыранине тӗпе хурса кӑтартӗ.

2015, утă, 29
Сăмах шыранӑ чухне малашне сайт сире сăмахсарсенче тĕл пулакан вариантсене сĕнĕ.

2014, пуш, 25
Мобиллă хатĕрсемпе усă куракансем валли сайта лайăхлатрăмăр //Мирон Толи пулăшнипе.

2011, утă, 20
Вырăсла-чăвашла сăмахсарпа пуянланчĕ.

2011, утă, 19
Сăмахсарсен çĕнелнĕ сайчĕ ĕçлеме пуçларĕ.

2011, утă, 16
Сайтăн çĕнĕ версийĕ хатĕрленме пуçларĕ.

Пӳлĕм
Сайт пирки

Ку сайтра чăваш сăмахсарĕсене пухнă. Эсир кунта тĕрлĕ сăмахсен куçарăвне, тата ытти тĕрлĕ уйрăмлăхĕсене тупма пултаратăр.

Счетчики
Пулăшу

Эсир куçаракан укçа хостингшăн тӳлеме, çĕнĕ сăмахсарсем кĕртме, Ашмарин хатĕрленĕ сăмах пуххине сканерлама кайĕ.

RUS: Переведенные вами средства пойдут на оплату хостинга, добавление новых словарей, сканирование словаря Ашмарина.

Куçармалли счётсем:

Yoomoney: 41001106956150