(çĕр)
1.
кольцо, колечко
перстень
алмас çĕрĕ —алмазный перстень
венчет çĕрри — обручальное кольцо
куçлă çĕрĕ — перстень, кольцо с камнем
ылтăн çĕрĕ — золотое кольцо
ик аллăма сулкăлама кĕмĕл çĕрĕ кирлĕ — фольк. чтобы поводить в танце руками, нужно серебряное колечко
Пусă тĕпне кĕмĕл çĕрĕ ятăм. (Çăлтăрсем). — загадка Я опустила на дно колодца серебряные кольца. (Звезды).
2.
цевка, катушка (в ткацком челноке)
çĕрĕ хыв — намотать нитки на цевку
çĕрĕ ту — намотать нитки на цевку
çĕрĕллĕ ăса — челнок с цевкой
син.: ункă
кольцо; шнулька; катушка; куçлă çĕрĕ – перстень.
193 стр.
(с’э̆рэ̆, с’ӧ̆рӧ̆), мелко истолченная древесная гнилушка, подсыпаемая в пеленки. Разг. С. Мих. 4. Торх. Çĕрĕ, гнилушка (для о уривания пчел). Чертаг. Çĕрĕ — юманăн, ăвăсăн, çăканăн (древесная гниль). || В перен. смысле — ничтожная вещь. Ск. и пред. чув. 94. Аçу-анну ирĕкĕ пулчĕ çĕрĕ вырăнне.
(с’э̆рэ̆, с’ӧ̆рӧ̆), кольцо. ТММ. Пуç тĕпĕнче кĕмĕл çĕрĕ выртать. (Çăлтăр). N. † Кĕмĕл çĕрех — мерчен коç, тăхнаймарăм коçе тохса ӳкеччен. N. Хăйĕн сылтăм аллинчи çĕррине кăларса пачĕ. N. Венчет çĕрри, венчальное кольцо. N. Пурни тулли çĕрри пур. N. † Анас та мар çырмана, кĕмĕл çĕрĕ ярас çук; тухас та мар çак вăйя, савнă туспа выляс çук. N. Çĕррин куçне малтан ывăç тупанĕ еннелле çавăрчĕ (турĕ), унтан каллех вырăнне лартрĕ. Повернул камень перстня к ладони, потом опять повернул на прежнее место.
цевка (для тканья). Абыз., Мыслец и др. Ядр. Çĕрĕ, принадлежность тканья, служащая для наматывания ниток. Юрк. Çĕрри — пир тĕртекен таврашĕ. Ib. Çĕрĕ — çип çăмхалаканни, ăса ăшĕнчи. N. Çĕрĕ или шӳрĕ, катушка для навнивания ниток. || Cunnus?
йөзек
«кольцо»; куçлă çĕрĕ «перстень»; МК, тефс. XII— XIII вв. уйг. Син., туркм., тур., тат. йӳзӳк, Замахш., уйг., азерб. ӳзӳк, узб. узук, тат. йӧзек, башк. йӧзӧк, алт. В дьӳстук, тув., хак. чӳстӳк, казах., к. калп. жӳзик, ног. юзик, кумык. юзюк «перстень», «кольцо»; карач.-балк. жӳзӳк, якут. дӧрӧ «кольцо»; ср. монг. дэрӳ «кольцо, продеваемое через носовую перегородку упряжных быков»; ç ~ йр ~ з.
«цевка», «катушка (для наматывания ниток)»; тат., башк. шӳре «цевка»; бараб. (Радлов) шӧрӧ «челнок ткача»; ср. монг. шӳӳр «цевка» (Бурдуков).
См. также:
çĕрçи çĕрçи çырли Çĕрçимвар çĕрçуллăх « çĕрĕ » çĕрĕ памалла çĕрĕ пытармалла выляни çĕрĕ хывмалла çĕрĕ яни çĕрĕ-çĕрĕпе