Поиск: çăт

Введите слово для поиска

Область поиска:

Чувашско-русский словарь (1982)

I.
см. çăтă
II.

1.
глотать
апат çăт — глотать пищу
тĕтĕм çăт — глотать дым, затягиваться (при курении)
çăтса анмасть — не лезет в горло
çăтса антар — заглотнуть
шыв çăтса тултар — наглотаться воды
çăтса яр — проглотить
çăтса ярасла пăх — смотреть жадно (букв. будто желая проглотить)
челхӳне çăтмарăн пулĕ-çке? — ты что, язык проглотил?
2.
вбирать в себя, впитывать
тăпра шыв çăтать — почва впитывает воду
çăтакан хут — бумага, пропускающая чернила
шыв çăтман пусма — водоотталкивающая ткань
çăтса ил — впитать (влагу)
3.
втягивать, затягивать
засасывать, поглощать, погребать

çăтакан шурлăх — топкое болото, топь
çĕр çăтнă вырăн — провал, карстовая воронка
насус шыв çăтать — насос втягивает воду
шурлăх çăтать — болото засасывает
кимме шыв çăтрĕ — лодку поглотила вода
4. перен.
поглощать, изводить, расходовать
стройка укçа нумай çăтрĕ — стройка поглотила много средств
5. разг.
хапать, захватывать (чужое)
6. диал.
клевать (о рыбе)

куççуль çăт
— глотать слезы, сдерживать рыдания
сурчăк çăт — глотать слюнки
йĕтĕр çăтнă пек — как аршин проглотил
чĕлхӳне çăтăн — язык проглотишь (так вкусно)
çĕр çăттăр (çăтман, çăтасшĕ)! бран. провались он в тартарары!
III.
подражание несильному шлепку, хлопку, щелканью, треску
алăпа çăт тутар  — шлепнуть рукой
турат çăт турĕ — треснул сучок
çăт-çăт — усил. от çăт III.
милĕкпе çăт-çăт çап — похлестывать веником (в бане)

Никольскийĕн чăвашла-вырăсла словарĕ

глотать; çăтса йар – проглотить; çăт – обжора.

190 стр.

Словарь чувашского языка

(сы̆т), подр. звуку, который получается, когда рвут один стебель растения более значительного размера. Сред. Юм. || Подр. звуку, который получается, когда разламывают сухое зерно. О земл. Тырă пĕрчи сĕтне çухатсан, ăвăс пек хытса çăт хуçăлакан пулсан, вырма вăхăт, теççĕ. || Подр. легкому удару с шлепанием. Савельев. Çăт (или: кĕт) çапсанах лĕркесе (макăрса) ярать (ача). Б. Олг. Çăт (сы̆т)! çапрĕ анчах (холян). Слегка хлеснул (кнутом). || Подр. пришлепыванию. СТИК. Ача пуçне çунă чухне амăш çăт, çăт! тутарса çăват. (Аллипĕ шыв ăсса илет те, пуçĕ çине ярса аллипе çăт-çăт тутарса çапат).
тоже что çут, çот, пригорок. || Назв. околотка. Эпир çур. çĕршыв 16. Çăт текен урам икĕ çырма юппи хушшинче, ял варринче ларать. Ib. Çав çырма юпписем яла виçĕ пая уйăраççĕ: кай енчи пайне „Армантуççи“ теççĕ, варринчине „Çăт“ теççĕ, мал енчине, пирĕн çырма çине „Тăрăш“ теççĕ.
(с’ŏт, сы̆т), глотать. О сохр. здор. Çын скарлатинапа чирлесессĕн, унăн пырĕ çăтма ями ыратакан пулать. Орау. Çăтса антар, проглотить. N. Çăтса ярас, проглотить. Алших. † Сарă улма тесе, хыпса çăтса ан ярăр. ТХКА. Сăмахранах каласан, пирĕн хура свешченĕк тĕнче мулне пĕтĕмпе пĕр çăвартан çăтăччĕ. Самар. Çын çинине çăтса ларан. (Что) ты куски считаешь? Тюрл. Çăтсо (с’ŏтсо) ларать. Видит, как другой ест, и сам испытывает желание есть. См. çăтăхла. N. Ăна çăтса ярас пек, шăлĕсене шатăртаттарса тăнă. || Затягиваться (дымом при курении). СТИК. Эп туртнă чухне тĕтĕме çăтмастăп. Когда я курю, я не затягиваюсь. || Принимать в себя, втягивать, затягивать. Утăм 9. Сивĕ пек пĕчĕкçĕ шывсене Атăл тата урăх та пит нумай çăтать. КС. Йӳçĕ çăтать. Трясина втягивает в себя. Ib. Лашана йӳçĕ çăтнă. Лошадь утонула в трясине. Панклеи. Çĕр çăтнă (провалившийся в землю) хола çĕр çине тоххĕр. Якейк. Çĕр çăтса кайман пуçна. Ib. Çĕр çăташшĕ (сильная ругань). Тюрл. Эй, çĕр çăташшĕ! Кама 49. Çĕр çăттăр вăт-тăк. || Хапнуть (чужое имущество). Изамб. Т. || Клевать (о рыбе). Пшкрт. Полă çăтат. || Уничтожать. Ст. Чек. Алла, ку сăмовар кăмăрăк нуммай çăтат.
рвать, изнашивать. См. çĕт.

Чувашско-татарский словарь (1994)

йотарга

Этимологический словарь чувашского языка (1964)

«глотать»; çăтă, çăткăн «прожорливый», «жадный»; çăтăм «глоток»; Замахш., чаг., узб., тур., кумык., ног. йут (ют), туркм. ювут, тат., башк. йот, уйг., кирг., казах., к. калп. жут, алт. В дьут, азерб. уд «глотать»; азерб. удум, уйг., кирг. жутум, казах. жутым, узб. йутум (ютум), ойр. дьудум «глоток».

См. также:

çăрхурт çăршĕнтер çăстăртат çăстăртаттар « çăт » Çăт çырми çăт-çăт çăт-çат çăт-çот çăт-пат

çăт
Свойства слова не указаны
 
Хыпарсем

2022, раштав, 08
Сайт дизайнне кӑшт ҫӗнетнӗ, саспаллисен страницинче хушма пайлану кӗртнӗ //Александр Тимофеев пулӑшнипе.

2015, утă, 30
Шыранӑ чухне ӑнсӑртран латин кирилл саспаллисем вырӑнне латин саспаллисене ҫырсан, сайт эсир ҫырнине юсама тӑрӑшӗ.

2015, утă, 30
Шырав сӑмахӗсене сӗннӗ чухне малашне вӑл е ку сӑмаха унччен миҫе шыранине тӗпе хурса кӑтартӗ.

2015, утă, 29
Сăмах шыранӑ чухне малашне сайт сире сăмахсарсенче тĕл пулакан вариантсене сĕнĕ.

2014, пуш, 25
Мобиллă хатĕрсемпе усă куракансем валли сайта лайăхлатрăмăр //Мирон Толи пулăшнипе.

2011, утă, 20
Вырăсла-чăвашла сăмахсарпа пуянланчĕ.

2011, утă, 19
Сăмахсарсен çĕнелнĕ сайчĕ ĕçлеме пуçларĕ.

2011, утă, 16
Сайтăн çĕнĕ версийĕ хатĕрленме пуçларĕ.

Пӳлĕм
Сайт пирки

Ку сайтра чăваш сăмахсарĕсене пухнă. Эсир кунта тĕрлĕ сăмахсен куçарăвне, тата ытти тĕрлĕ уйрăмлăхĕсене тупма пултаратăр.

Счетчики
Пулăшу

Эсир куçаракан укçа хостингшăн тӳлеме, çĕнĕ сăмахсарсем кĕртме, Ашмарин хатĕрленĕ сăмах пуххине сканерлама кайĕ.

RUS: Переведенные вами средства пойдут на оплату хостинга, добавление новых словарей, сканирование словаря Ашмарина.

Куçармалли счётсем:

Яндекс: 41001106956150

WMR: R028110838271

PayPal: np@chuvash.org