Поиск: кĕнеке - Этимологический словарь

Введите слово для поиска

Область поиска:

Этимологический словарь

< рус. книга. Башк. кенәгә, як. кинигэ тоже русского происхождения. В татарском, как и во многих других тюркских языках, китап книга < араб. (Радл. Сл. II, 1374).
Существует поговорка: чăваш кĕнекине ĕне çинĕ. Что это означает? В дословном переводе: "Чувашскую книгу корова съела". Обратимся к Словарю Н.И.Ашмарина: Чуаш кĕнеки = çĕр-xyт. (Çĕp хут — одно из четырех отделений пищеварительного аппарата жвачных животных, например, коровы; представляет как бы ряд складок в виде листов книги; ср. рус. книжка — Часть желудка жвачных. — М.Ф. Отсюда чувашская поговорка: чăваш кĕнекине ĕне çинĕ. ТММ).
Производные формы: кĕнекелĕ/кĕнекеллĕ имеющий книгу(-и); кĕнекелĕх материал для книги; кĕнеке пус- то же, что кĕнеке çап- печатать книгу (-и); кĕнеке çаптар- понуд. ф. от кĕнеке çап-; кĕнекеçĕ книжник; кĕнеке тулĕ или кĕнеке хуппи переплет книги; кĕнеке тăпси или кĕнеке хыçĕ корешок книги (Ашм. Сл. VII, 255-257).
Согласно М.Фасмеру, праслав. *kъiniga, судя по книгочей, нужно возводить через др.-тюрк. *küinig, волжско-болг., дунайско-болг. *küiniv (уйг. kuin, kuinbitig) к кит. к'üеn свисток. Из дунайско-болг. заимств., вероятно, др.-венг. секейск. könyü, венг., könyv из др.-чув. *koniv, морд, konov бумага, из того же источника зап.-осет. k'iunugx (Фасмер ЭСРЯ II, 262-263). В своих заключениях М.Фасмер опирался на М.Рясянена, но тогда еще не было его "Этимологического словаря тюркских языков". В нем читаем: уйг. küjn свиток; др.-болг. *küjnig > венг. könyv книга; чув. кунĕ вышивание, морд, коньов бумага < кит. küan (Räsänen EWb., 307b). У Н.И.Ашмарина зарегистрировано слово коньй особый способ ткать. (Ретне рядно; особый способ ткать). Хорачка: икĕбä тĕртни кон'ы (Ашм. Сл. X, 287). См. Егоров ЭСЧЯ, 105; Федотов МИЭСЧЯ, 60-61.

См. также:

кĕмшук Кĕнеç кĕнеççул Кĕневер « кĕнеке » кĕнеке çап кĕнеке çаптар кĕнеке çийĕ хур кĕнеке çийĕ хуракан кĕнеке çурчĕ

кĕнеке
Свойства слова не указаны
 
Хыпарсем

2022, раштав, 08
Сайт дизайнне кӑшт ҫӗнетнӗ, саспаллисен страницинче хушма пайлану кӗртнӗ //Александр Тимофеев пулӑшнипе.

2015, утă, 30
Шыранӑ чухне ӑнсӑртран латин кирилл саспаллисем вырӑнне латин саспаллисене ҫырсан, сайт эсир ҫырнине юсама тӑрӑшӗ.

2015, утă, 30
Шырав сӑмахӗсене сӗннӗ чухне малашне вӑл е ку сӑмаха унччен миҫе шыранине тӗпе хурса кӑтартӗ.

2015, утă, 29
Сăмах шыранӑ чухне малашне сайт сире сăмахсарсенче тĕл пулакан вариантсене сĕнĕ.

2014, пуш, 25
Мобиллă хатĕрсемпе усă куракансем валли сайта лайăхлатрăмăр //Мирон Толи пулăшнипе.

2011, утă, 20
Вырăсла-чăвашла сăмахсарпа пуянланчĕ.

2011, утă, 19
Сăмахсарсен çĕнелнĕ сайчĕ ĕçлеме пуçларĕ.

2011, утă, 16
Сайтăн çĕнĕ версийĕ хатĕрленме пуçларĕ.

Пӳлĕм
Сайт пирки

Ку сайтра чăваш сăмахсарĕсене пухнă. Эсир кунта тĕрлĕ сăмахсен куçарăвне, тата ытти тĕрлĕ уйрăмлăхĕсене тупма пултаратăр.

Счетчики
Пулăшу

Эсир куçаракан укçа хостингшăн тӳлеме, çĕнĕ сăмахсарсем кĕртме, Ашмарин хатĕрленĕ сăмах пуххине сканерлама кайĕ.

RUS: Переведенные вами средства пойдут на оплату хостинга, добавление новых словарей, сканирование словаря Ашмарина.

Куçармалли счётсем:

Яндекс: 41001106956150

WMR: R028110838271

PayPal: np@chuvash.org