Поиск: ан - Этимологический словарь чувашского языка (1964)

Введите слово для поиска

Область поиска:

Этимологический словарь чувашского языка (1964)

1. «ширина (холста, ткани)»; 2. «полотнище»; МК, кирг., казах., к. калп., ног., кумык. эн, ойр. ээн, хак. ини «ширина»; в уйг.. узб., туркм., кирг., тат., якут. и «полотнище». Ср. монг. эн(г) «ширина (ткани)».
ан пуççи «плечо». По-видимому, это сочетание тесно связано со словом анинбаш, кумык. инбаш, карач. ӳмбашыңын, тефс. XII—Хlll вв., АФТ ӓгин, Замахш., туркм., тув. эгин, кирг., пог., ойр. ийин, алт. В, казах., к. калп. иин, узб. С игин, хак. иңни «плечо».
1. «спускаться», «опускаться», «слезать»; 2. «идти или плыть вниз по течению реки»; 3. «заходить», «садиться (о солнце)»; др. тюрк., МК, Замахш., тур., туркм., хак. ин, азерб., шор. эн «спускаться с горы»; тат. иң «опускаться», «оползать»; «заходить», «закатываться» (о солнце); саг. ин «плыть вниз по реке»; кирг. эң «наклонившись, коснуться земли», др. уйг. ӓн «спускаться», «сойти».
— препозитивная отрицательная частица, употребляющаяся исключительно при глагольных формах повелительного наклонения; ан ӳркен «не ленись»; ан ӳркентĕр «пусть не ленится». Соответствий ему в других тюркских языках не имеется. Праформа чувашского ан в настоящее время сохранилась только в пермской группе восточнофинских языков (удмуртском и коми) в форме эн: удм: эн вера — чув. ан кала «не говори», коми ан гиж — чув. ан çыр «не пиши». По-видимому, еще в глубокой древности частица эта заимствована была чувашами от удмуртов, с которыми они долгое время жили в соседство. Возможно даже, что небольшая часть удмуртов вошла тогда в состав чуваш и тем спосопствовала распространению этой особенности в чувашском языке. Трудно согласиться с Рамстедтом, который утверждает, что „чув. ан от *ең негативного глагола *е-. От этго императива на -ң в тюркском позднее образовалось множественное число на -ңыз, например: болуңыз «будьте!», имеющее значение болуң-сиз“ (Введеиие 82).

См. также:

амфитеатр амфитрита амхара амшай « ан » ан çĕмелĕ ан çап Ан çырми ан вочахĕ ан кала

ан
Часть речи
Еçхĕл
 
Фонетика
2 букв
 
Твердое слово
 
Язык
По-чувашски
 
Хыпарсем

2022, раштав, 08
Сайт дизайнне кӑшт ҫӗнетнӗ, саспаллисен страницинче хушма пайлану кӗртнӗ //Александр Тимофеев пулӑшнипе.

2015, утă, 30
Шыранӑ чухне ӑнсӑртран латин кирилл саспаллисем вырӑнне латин саспаллисене ҫырсан, сайт эсир ҫырнине юсама тӑрӑшӗ.

2015, утă, 30
Шырав сӑмахӗсене сӗннӗ чухне малашне вӑл е ку сӑмаха унччен миҫе шыранине тӗпе хурса кӑтартӗ.

2015, утă, 29
Сăмах шыранӑ чухне малашне сайт сире сăмахсарсенче тĕл пулакан вариантсене сĕнĕ.

2014, пуш, 25
Мобиллă хатĕрсемпе усă куракансем валли сайта лайăхлатрăмăр //Мирон Толи пулăшнипе.

2011, утă, 20
Вырăсла-чăвашла сăмахсарпа пуянланчĕ.

2011, утă, 19
Сăмахсарсен çĕнелнĕ сайчĕ ĕçлеме пуçларĕ.

2011, утă, 16
Сайтăн çĕнĕ версийĕ хатĕрленме пуçларĕ.

Пӳлĕм
Сайт пирки

Ку сайтра чăваш сăмахсарĕсене пухнă. Эсир кунта тĕрлĕ сăмахсен куçарăвне, тата ытти тĕрлĕ уйрăмлăхĕсене тупма пултаратăр.

Счетчики
Пулăшу

Эсир куçаракан укçа хостингшăн тӳлеме, çĕнĕ сăмахсарсем кĕртме, Ашмарин хатĕрленĕ сăмах пуххине сканерлама кайĕ.

RUS: Переведенные вами средства пойдут на оплату хостинга, добавление новых словарей, сканирование словаря Ашмарина.

Куçармалли счётсем:

Yoomoney: 41001106956150