Поиск: тӳрĕ - Чувашско-русский словарь (1982)

Чувашско-русский словарь (1982)

I. (тӳр)

предлог, причина, случай, повод
эсĕ кунта мĕн тӳрĕпе? — по какому случаю ты здесь? как ты здесь оказался?

тӳрĕ кил —
1) случаться, удаваться, приходиться, приводиться
унпа курса калаçма тӳрĕ килмерĕ — мне не удалось поговорить с ним
2) угодить, угадать, подоспеть
туй вăхăтне тӳрĕ килтĕм — я угодил как раз к свадьбе

II.

1.
прямой, прямолинейный

прямо, прямолинейно
тӳрĕ йĕр — прямая линия
тӳрĕ урам — прямая улица
тӳрĕ кай — идти прямо

2.
стройный

стройно
тӳрĕ кĕлетке — стройная фигура

3.
правда, честность

правдивый, честный

правдиво, честно
тӳрĕ кăмăл — честность
тӳрĕ кăмăллă çын — честный человек
тӳрĕ сăмах — правдивые слова, правда
Тӳрĕпе кукăр килĕштереймеççĕ. — посл. Правда и кривда не живут в мире.
Ĕçне пĕл, тӳррине ан ман. — погов. Знай дело, да и правду не забывай.

4. перен.
открытый, откровенный, прямой, прямолинейный

открыто, откровенно, прямо, прямолинейно
тӳрĕ чун — открытая душа
вăл тӳрĕ çын — он человек прямой

5.
мирный, дружный

мирно, дружно
тӳрĕ пурăн — жить в мире, жить дружно

6.
спокойный, смирный

спокойно, смирно
тӳрĕ лар — сидеть спокойно
тӳрĕ тăр — стоять смирно

7.
непосредственный, прямой
тӳрĕ суйлав — прямые выборы

8.
анфас
тӳрĕ тата хăяккăн ӳкерсе ил — сфотографировать анфас и в профиль

9. лингв.
прямой
тӳрĕ дополнени— прямое дополнение
сăмахăн тӳрĕ пĕлтерĕшĕ — прямое значение слова
тӳрĕ пуплев — прямая речь

◊
тӳрĕ кĕтес — мат. прямой угол
тӳрĕ пилĕк — белоручка
тӳрĕре кăлар — оправдывать
суд ăна тӳрĕре кăларнă — суд его оправдал
халăх шанчăкне тӳрĕре кăлар — оправдать доверие народа
тӳрĕре тух — 1) оправдаться, быть оправданным 2) осуществляться, сбываться
унăн ĕмĕчĕ тӳрĕре тухнă — его мечта сбылась

См. также:

тӳр кутлă тӳр пилĕк тӳр пул Тӳр-хăва лупашки « тӳрĕ » тӳрĕ çӳрекен тӳрĕ кил тӳрĕ кӳр тӳрĕ пилĕк тӳрĕ пул