Поиск: мĕн - Чувашско-русский словарь (1982)

Введите слово для поиска

Область поиска:

Чувашско-русский словарь (1982)

1. мест. вопр. относ.

что (переводится также формами других падежей)
мĕн ку? — что это?
мĕн пулчĕ сана? — что случилось с тобой?
мĕн тума? — для чего? зачем?
мĕн пирки? — из-за чего?
мĕн пирки тавлашу? — из-за чего спор?
хăвна мĕн каланине итле — слушай, что тебе говорят
мĕн тусан та ăна юраймăн — что ни делай, на него не угодишь

мĕне (в форме дат.-вин. п.)чему, чего и т. д.
мĕне пула? — из-за чего? благодаря чему?
мĕне пула килеймерĕ вăл? — из-за чего он не смог прийти?
мĕне кура? —
1) чего ради?
мĕне кура кун пек шукăллентĕн? — чего ради ты так вырядился?
2) из-за чего? по какой причине? зачем?
мĕне кура хуйхăрас манăн! — что мне горевать!

мĕнре (в форме местн. п.)в чем?
мĕнре-ха ыйту тупсăмĕ? — в чем же суть вопроса?

мĕнрен (в форме исх. п.)чего, из чего и т. д.
мĕнрен хăратăн эсĕ? — чего ты боишься?
мĕнрен пуçламалла? — с чего начать?
мĕнрен начар ку кĕпе? — чем плоха эта рубашка?
мĕнрен тунă-ши ку теттене? — из чего сделана эта игрушка?

мĕнпе (в форме тв. п.)чем?, с чем? и т. д.
мĕнпе тĕлĕнтеретĕн пире? — чем ты нас удивишь?
кукăле мĕнпе пĕçернĕ? — с чем (испечен) пирог?
2. в знач. отриц. мест.
нечего
ничего

мĕн калаçас кирлĕ мара! — нечего болтать ерунду!
мĕн хăрамалли пур унран! — нечего его бояться!
мĕн тăвас тетĕн? — что поделаешь?, ничего не поделаешь
3. мест. вопр.
употр. при вопросе, переспрашивании
 
а, что

— Юман! — Юман!
— мĕн? — что?
мĕн, илсе каймарĕç-им сана? — что, не взяли тебя с собой?
4. мест. вопр.
какой
паян мĕн кун? — какой сегодня день?
сана мĕн ĕç? — какое тебе дело?
мĕн хыпар пур? — какие новости?
унăн костюме мĕн тĕслĕччĕ? — какого цвета у него костюм?
5. мест. определит.
каждый
весь, все, все

мĕн пынă çын — каждый, кто приходит; все, кто приходит
мĕн пĕлнине каласа патăм — я рассказал все, что знал
унăн мĕн пĕлнĕ ĕçĕ те çак анчах — вот и все, что он умеет делать
мĕн пурĕ те  — всего-навсего
мĕн ĕмĕрне вăл ĕçре ирттернĕ — он работал всю жизнь
6. мест. определит.
самый
мĕн ачаран — с самого детства, с самых ранних лет
мĕн пĕчĕкрен — с малых лет, сызмала прост.
мĕн вăрçă пĕтичченех — до самого конца войны
7. частица
с обобщающим знач.,
передает совместность или приблизительность:

ачи-пăчи мĕнĕпех — со всеми, включая и детей
çĕлени мĕнĕпе ку костюм çĕр тенкĕ ларчĕ — этот костюм вместе с шитьем обошелся в сто рублей
калаçасси мĕнĕ пулмарĕ — нам не удалось поговорить
музыкăсăр мĕнсĕрех ташларĕç — они плясали без всякой музыки
8. в знач. нареч. вопр.
чего, отчего, почему
эсĕ мĕн сасартăк хăраса ӳкрĕн? — чего ты вдруг испугался?
мĕн каçа хирĕç çула тухрăн? — почему ты пошел на ночь глядя?
9. частица вопр.
разве, что ли
эсĕ асăрхамарăн-и-мĕн? — ты разве не заметил?
вăл тухса кайрĕ-и-мĕн? — ушел он, что ли?
10. частица усил.
как
что за, какой еще
чего только

мĕн макăрмарĕ вăл уншăн! —как она плакала из-за этого!
мĕн-мĕн çук-ши унта! — и чего только там нет!
мĕн тери илемлĕ кунта! — как здесь красиво!
мĕн сивви паян — какой сегодня мороз!, разве это мороз! (т. е. нет никакого мороза)
11. частица,
присоединяясь к сущ., выражает
пренебрежение к тому, о чем говорится:

лашу мĕнӳ, утаймасть тата — что это за лошадь, еле-еле ноги переставляет
атту мĕнӳ, ура йĕп-йĕпе пулчĕ — разве это сапоги — все ноги промочил
12. в знач. вводн. сл.
оказывается
питĕ ăслă мĕн вăл — оказывается, он очень умный
ку эмел питĕ хăватлă мĕн — это лекарство, оказывается, очень сильное
13. разг.
в сочет. с вспом. глаголом ту
передает действие неопределенное или подразумеваемое из ситуации:
мĕн ту-ха — сделай-ка (подразумеваемое)
ан мĕн ту! — не делай этого! (напр., не мешай!, нетрогай! и т. д.)

мĕнех вара! — что за беда!, ну и что!
мĕн калăн ĕнтĕ! — что и говорить!
мĕн каламалли пур! — что и говорить!
мĕн каласан та — что бы ни говорили, несмотря ни на что
мĕн тесен те — 1) непременно, обязательно 2) как бы то ни было
мĕн тума? — зачем?
мĕн те пулин — что-нибудь, что-либо
кирек мĕн — 1) что-нибудь, что-либо 2) что угодно; все, что угодно
кирек мĕн кала — пымастăп санпа — говори, что угодно — не пойду с тобой
мĕн килчĕ вăл — что ни попало
мĕн пулсан та — что бы там ни было, в любом случае
мĕн чухлĕ? — сколько?
сехете мĕн чухле сутрăн? — за сколько ты продал свой часы?
мĕне тăрать — чего стоит, многого стоит
Берлина кайса курни мĕне тăрать! — чего стоит поездка в Берлин!
мĕн мурĕ тата! — что за черт!, что за чертовщина!
мĕн пулать те мĕн килет! — что будет, то будет!; будь что будет!
мĕн пулса мĕн килĕ! — была не была!

См. также:

мĕлюн мĕми мĕмке мĕмле « мĕн » мĕн йĕркепе мĕн килчĕ ăна мĕн килчĕ ô сотса çӳрекен мĕн килчĕ вăл мĕн кура

мĕн
Свойства слова не указаны
 
Хыпарсем

2022, раштав, 08
Сайт дизайнне кӑшт ҫӗнетнӗ, саспаллисен страницинче хушма пайлану кӗртнӗ //Александр Тимофеев пулӑшнипе.

2015, утă, 30
Шыранӑ чухне ӑнсӑртран латин кирилл саспаллисем вырӑнне латин саспаллисене ҫырсан, сайт эсир ҫырнине юсама тӑрӑшӗ.

2015, утă, 30
Шырав сӑмахӗсене сӗннӗ чухне малашне вӑл е ку сӑмаха унччен миҫе шыранине тӗпе хурса кӑтартӗ.

2015, утă, 29
Сăмах шыранӑ чухне малашне сайт сире сăмахсарсенче тĕл пулакан вариантсене сĕнĕ.

2014, пуш, 25
Мобиллă хатĕрсемпе усă куракансем валли сайта лайăхлатрăмăр //Мирон Толи пулăшнипе.

2011, утă, 20
Вырăсла-чăвашла сăмахсарпа пуянланчĕ.

2011, утă, 19
Сăмахсарсен çĕнелнĕ сайчĕ ĕçлеме пуçларĕ.

2011, утă, 16
Сайтăн çĕнĕ версийĕ хатĕрленме пуçларĕ.

Пӳлĕм
Сайт пирки

Ку сайтра чăваш сăмахсарĕсене пухнă. Эсир кунта тĕрлĕ сăмахсен куçарăвне, тата ытти тĕрлĕ уйрăмлăхĕсене тупма пултаратăр.

Счетчики
Пулăшу

Эсир куçаракан укçа хостингшăн тӳлеме, çĕнĕ сăмахсарсем кĕртме, Ашмарин хатĕрленĕ сăмах пуххине сканерлама кайĕ.

RUS: Переведенные вами средства пойдут на оплату хостинга, добавление новых словарей, сканирование словаря Ашмарина.

Куçармалли счётсем:

Яндекс: 41001106956150

WMR: R028110838271

PayPal: np@chuvash.org