Поиск: кай - Чувашско-русский словарь (1982)

Введите слово для поиска

Область поиска:

Чувашско-русский словарь (1982)

I.

1.
зад
задний
2.
запад
западный
кай енче — 1) позади, на задней стороне 2) на западе
кай енчи патшалăхсем — западные страны
кай енчи чăвашсем — чуваши западных районов
II. глаг.

1. глагол движения,
обозначающий движение по направлению от говорящего
— перевод зависит от способа передвижения:

идти, уходить, ехать, уезжать, улетать, отправляться и т. д.
автобуспа кай — поехать автобусом
ĕçе кай — идти на работу
ăçта каятăн? — куда ты идешь?
ан кай-ха — не уходи-ка, подожди-ка
кайăр унтан! — отойдите!
2.
идти
кайăксем кăнтăралла кайрĕç — птицы улетели на юг
пуйăс Мускава каять — поезд следует в Москву
3.
идти, пролегать
çул сулахаялла каять — дорога идет влево
4.
идти, работать, находиться в движении (о механизмах)
сехет тĕрĕс каять — часы идут точно
5.
идти, требоваться, расходоваться
костюма виçĕ метр пусма каять — на костюм идет три метра ткани
6.
разноситься, раздаваться, распространяться (о звуках)
сасă инçене каять — голоса разносятся далеко
7.
падать
витре шыва кайрĕ — ведро упало в воду
8.
сходить, пропадать, исчезать
юр кайрĕ — снег сошел
кофтăн тĕсĕ кайнă — кофта полиняла, выцвела
9.
вскрываться (о реке)
кăçал Атăл ир кайрĕ — в этом году Волга вскрылась рано
10.
выходить замуж
качча тух — выйти замуж, вступить в брак
вăл урçана качча тухна — она вышла за вдовца
11.
идти, иметь сбыт
кайман тавар — неходовой товар, товар, не имеющий сбыта
12.
идти, расти, развиваться
авара кай — идти в ботву
вулла кай — идти в ствол
пĕве кай — идти в рост
сухан пырша кайнă — лук пошел в стрелку
13.
распускаться, рваться
кĕпе çĕвĕ тăрăх кайнă — рубашка пошла по шву
14.
с деепр. др. глагола выступает в роли вспом. глагола:
анăрăса кай — 1) лишиться сознания 2) растеряться, потерять голову
антăхса кай — 1) задохнуться 2) захлебнуться
ватăлса кай — состариться
вĕçсе кай — улететь
вилсе кай — умереть
илсе кай — нести

иртсе кай —
1) пройти, проехать
машина лавкка умĕпе иртсе кайрĕ — машина проехала мимо магазина
2) обогнать, перегнать
3) перен. пройти, миновать
вăхăт иртсе кайрĕ — время прошло

йăтса кай — унести

каçса кай —
1) перейти, переехать, переправиться
çырма урлă касса кай — переправиться через речку
2) зайтись (от плача)
3) разг. очень любить что-л.

курăнса кай — показаться
манса кай — забыть кого-что-л., о ком-чем-л.
начарланса кай — похудеть
савăнса кай — обрадоваться
çĕмĕрĕлсе кай —разбиться
çĕтĕлсе кай — прохудиться, прорваться
çунса кай — сгореть
тавлашса кай — заспорить

тăрса кай —
1) встать и уйтй
2) выстроиться
ачасем икĕ рет тăрса кайнă — дети выстроились в две шеренги
3) встать торчком, дыбом (о шерсти, волосах)

тĕлĕнсе кай — удивиться
типсе кай — 1) высохнуть, лишиться влаги 2) иссохнуть (о человеке)
тухса кай — 1) уйти, отправиться куда-л. 2) выскочить, выпасть
урана тĕнĕлĕнчен тухса кайнă — колесо соскочило с оси
хăваласа кай — угнать
хăраса кай — испугаться
хăрса кай — засохнуть, высохнуть
чупса кай — побежать
ыратса кайрĕ — заболело, начало болеть
янăраса кай — прозвенеть

асран кай — ускользать из памяти, забываться
ăнран кай — потерять сознание
ăсран кай — выжить из ума
кăмăла кай — нравиться
сиккипе кай — пуститься вскачь, галопом
тарăна кай — осложниться (о болезни, событиях)
халтан кай — выбиться из сил
вăйран кай — выбиться из сил
хуйха кай — загоревать
шухăша кай — задуматься кай
III. межд.
выражает удивление, неодобрение, возражение, презрение:

кай, кирлĕ мара ан калаç — брось, не говори глупостей
кай, ытла йăлăхтармăш çын вăл — до чего же он надоедлив
кай-кай-кай — усил. от кай II.
кай-кай-кай, тĕлĕнтерсех ятăн! — господи, как ты удивил меня!

См. также:

казнь казуар казуистика казуистла « кай » кай ен кай ути кай-юлашки кайăк Кайăк çул

кай
Часть речи
Еçхĕл
 
Фонетика
3 букв
 
Твердое слово
 
Язык
По-чувашски
 
Хыпарсем

2022, раштав, 08
Сайт дизайнне кӑшт ҫӗнетнӗ, саспаллисен страницинче хушма пайлану кӗртнӗ //Александр Тимофеев пулӑшнипе.

2015, утă, 30
Шыранӑ чухне ӑнсӑртран латин кирилл саспаллисем вырӑнне латин саспаллисене ҫырсан, сайт эсир ҫырнине юсама тӑрӑшӗ.

2015, утă, 30
Шырав сӑмахӗсене сӗннӗ чухне малашне вӑл е ку сӑмаха унччен миҫе шыранине тӗпе хурса кӑтартӗ.

2015, утă, 29
Сăмах шыранӑ чухне малашне сайт сире сăмахсарсенче тĕл пулакан вариантсене сĕнĕ.

2014, пуш, 25
Мобиллă хатĕрсемпе усă куракансем валли сайта лайăхлатрăмăр //Мирон Толи пулăшнипе.

2011, утă, 20
Вырăсла-чăвашла сăмахсарпа пуянланчĕ.

2011, утă, 19
Сăмахсарсен çĕнелнĕ сайчĕ ĕçлеме пуçларĕ.

2011, утă, 16
Сайтăн çĕнĕ версийĕ хатĕрленме пуçларĕ.

Пӳлĕм
Сайт пирки

Ку сайтра чăваш сăмахсарĕсене пухнă. Эсир кунта тĕрлĕ сăмахсен куçарăвне, тата ытти тĕрлĕ уйрăмлăхĕсене тупма пултаратăр.

Счетчики
Пулăшу

Эсир куçаракан укçа хостингшăн тӳлеме, çĕнĕ сăмахсарсем кĕртме, Ашмарин хатĕрленĕ сăмах пуххине сканерлама кайĕ.

RUS: Переведенные вами средства пойдут на оплату хостинга, добавление новых словарей, сканирование словаря Ашмарина.

Куçармалли счётсем:

Яндекс: 41001106956150

WMR: R028110838271

PayPal: np@chuvash.org