Поиск: вырăн - Чувашско-русский словарь (1982)

Чувашско-русский словарь (1982)

1.
место
вырăн çук — нет места
вырăн йышăн — занимать место
вырăн пар — уступить место
вырăнтан хускал — трогаться с места
вырăнтан вырăна — с места на место
Ташла пĕлмене вырăн аслă кирлĕ. — погов. Неумелому танцору надо много места.
Каяс çул такăр пултăр, ларас вырăн типĕ пултăр. — посл. Дорога, которую предстоит пройти, пусть будет ровной, а место для отдыха — сухим.

2.
участок, площадь
пуш вырăн — пустырь, пустошь
хăмла вырăнĕ — хмельник, плантация хмеля
кил вырăнĕ — усадьба
сад вырăнĕ — площадь сада
вырăн ил — получить участок для застройки

3.
местность
сăртла-туллă вырăн — гористая местность
сахал халăхлă вырăн — малонаселенная местность
вырăн планĕ — план местности
вырăнĕ пирĕн питĕ лайăх — местность у нас очень хорошая

4.
провинция, периферия
центрта та, вырăнсенче те — как в центре, так и на местах

5.
место, часть текста, произведения
романăн чи лайăх вырăнĕ — лучшее место в романе

6.
место, положение
пĕрремĕш вырăна тух — выйти на первое место
вырăна хур — чтить, почитать
ним вырăнне те ан хур — ни во что не ставить

7.
должность, пост
служба, работа
вырăна кĕр — поступить на службу, на работу
пысăк вырăнта ĕçле — занимать высокий пост
вырăнтан кăлар — снять с работы

8.
постель
ложе уст.
вырăн сар — постелить, постлать
вырăнпа вырт — лежать больным; быть лежачим больным

9.
пристанище, прибежище
çĕр каçма вырăн туп — найти пристанище для ночлега

10.
основание, причина, повод
ĕçе хурлама вырăн çук — нет оснований ругать его работу

◊
вырăн падежĕ — грам. местный падеж
вырăна кил — 1) быть кстати, оказаться уместным 2) исполняться, осуществляться
вырăна кĕрт — исполнить, выполнить (обещанное)
вырăна лар — 1) исполняться, осуществляться 2) вправляться (напр. о вывихнутом суставе)
чĕре вырăнта мар — сердце не на месте

II. страд.
быть сжатым
быть убранным
ӳкнĕ тырă тăккаланмасăр вырăнмасть — полеглые хлеба трудно убирать без потерь

См. также:

выпустить выпутаться выпытывать выр « вырăн » вырăн сакки вырăнăн вырăнăн-вырăнăн вырăнĕ-вырăнĕпе вырăнĕнче