вожжа и вожжи
ахаль тилхепе — простые вожжи (веревочные)
тăхаллă тилхепе — вожжи с бляхами (разукрашенные)
чĕн тилхепе — ременные вожжи
тилхепе салт — отстегнуть, отвязать вожжи
тилхепе тыт — править (упряжкой), держать вожжи
тилхепене вĕçертсе яр — 1) отстегнуть вожжи 2) перен. ослабить вожжи, распустить
тилхепене пушат — ослабить, отпустить вожжи
тилхепене хытар — натянуть вожжи
Атăл урлă пурçăн тилхепе картам. (Асамат кĕперĕ). — загадка Шелковые вожжи через Волгу натянуты. (Радуга).
вожжи. Б. Крышки, Сред. Юм., СПВВ., ЩС. ЧП. Чăн (вар. чĕн) тилхепе тăрăх тар юхать. БАБ. Кумми кĕленче, тилхепи пурçăн, чĕлпĕр ука, пĕкки мерчен, кустăрми ахах. Кожар. Çур çитсессĕн, пĕрне лартрĕç те çыхса, тилхепине тыттарчĕç те аллинчен, лашине хĕртсе кăларса ячĕç. Кан. Тилхепене Ванюш тытса пырасшăн. Кучером хочет быть Ваня. || В перен. см. Изамб. Т. Унтан вара тилхепе хураççĕ (взвазживают).
дилбегә
, тилкепе «вожжи»; тат., башк. далбегә, ног. телбиге, казах. делбе, к. калп. телбе, кумык. телбав «вожжи»; ср. монг. дэлбэг «вожжи»; в Сокров. сказ. (Алтан тобчи) делбеке «поводья». Из тил «язык» + паг (алт.), бау (казах.) «верёвка», баг «оковы»; следовательно, тилхепе — «верёвка для языка».
См. также:
тилмере тилпĕрен тилпĕрен çырли тилпеке « тилхепе » тилхепере лар тилче Тилчен тильда тиляпи