Чувашско-русский словарь (1982)

1.
коза

козий
ангор качаки — ангорская коза
качака ашĕ — козлятина
качака путекки — козленок
качака сĕчĕ —козье молоко
качака таки — козел

2.
козлы
вутă качаки — козлы для пилки дров

◊
качака сухал — бородка клинышком, козлиная бородка
качака сухалĕ — бот. козлобородник
турă качаки — зоол. козодой
хир качаки — косуля, серна

Никольскийĕн чăвашла-вырăсла словарĕ

коза
качака таки — козел

Словарь чувашского языка

(каџ̌ага, каζ’ага, Пшкрт: каџака), коза, козел. Тюрл. Качакаран мĕн илес? — ни çăмĕ, ни сĕчĕ. БАБ. Унтан пӳрте кĕтĕм те, хайхи сăра ĕçтерсе çӳрекен хĕр, ăшне тытса (схватившись за живот?), качака пек кăшкăрса, макăрса ларат. Каракыш. Эй, пирĕн юратнă качака туссем! Орау. Качака çăмăртан аслатирен пит хăрать. Аслатиллĕ çăмăр тапрана пуçласанах, сухалĕсене сулласа, килелле уттараççĕ. Вăсем ăшне шуйттан кĕрет, тит те, шуйттан кĕрсен, аса çапса пăрахасран хăраççĕ, тит, вăсем. Сред. Юм. Ута (сена) качака çимелĕх те çăлаймас. (Воçех те утă çăлайман çынна калаççĕ). Хора-к. Хĕрарăма шанакан качака полнă, тет. (Послов.). Юрк. † Акă хуньăм лашине, качака пеккине те пулин, кӳлсе килтĕм. Вомбу-к. Качака ашĕ, козлятина. Сред. Юм. Качака сôхалли пик (сайра сôхаллă арçынна калаççĕ). Шарбаш. Качака, козел. || Крюки (загнутые концы нахлесток — ӳрече). Бур. || Изамб. Т. Качака — «тăрнаккай» с отбитым верхним концом.

Чувашско-татарский словарь (1994)

кәҗә

Этимологический словарь чувашского языка (1964)

«коза»; качака таки «козёл»; МК, азерб., тур., тат. кечи «коза» (теке «козёл»), туркм. гечи, тат. кәжә «коза»; казах., кирг., к. калп., ног. теке, тат. кәжә тәкәсе «козёл»; тув. козага «козлёнок горной козы». Чувашское качака, по мнению Ф. Корша, слово сложное, составленное из кача + таката выпал; в современном языке така употребляется в значении «баран».

Неологический словарь чувашского языка

1. Ç.п., астрол. Хĕвелтухăç йăлипе çулталăксен ылмашăвне кăтартакан 12 паллăран саккăрмĕшĕ. Качака [çулĕ] çĕнĕ туйăмсемпе хавхалантарать. Т-ш, 13.02.1991. 8 с. Качака, Сурăх, Кушак — зороастризм календарĕнчи çулсен ячĕсем. Я-в, 2000, 4 /, 52 с. Китай календарĕпе 2003 çул Хура Качака çулĕ шутланать. КÇ, 2002, 52 /, 1 с. 2. Ç.п., астрол. Çак чĕрчунпа палăртакан çулталăкра çуралнă çын. Кăçал Качакан илĕртӳллĕ çулçӳрев, ... кĕтмен тĕлпулусем пулĕç. Т-ш, 13. 02.1991, 8 с. Качакасем аранах ... бизнес ăнăçлă аталанасса кĕтсе илĕç. ÇХ, 1998, 52 /, 7 с. Вăл [Кушак] Качакана лайăх пăхать. Т-ш, 1999, 1 /, 2 с. — Хĕрарăм-качакасем (Ар, 2001, 3 /, 3 с.).

Ту качаки, ç.п., астрол. Çулталăк çаврăмĕпе пыракан Хĕвел çав ятлă çăлтăрсен ушкăне кĕрсен (22.XII—20.I) çуралнă çын. Ту качакине Непал астрологĕ чуна çĕклентерсе яракан ĕç-пуç пуласса шантарать. Т-ш, 27.02.1991, 7 с. Ту кача-кисен çĕнĕ туссем тата хӳтĕлевçĕсем тупăнĕç. ХС, 1999, 11 /, 3 с. Çăлтăрçăсем Ту качакисене çак профессисене суйласа илме сĕнеççĕ, сад ăсти, политик, ученăй, шахтер. Ар, 2001, 3 /, 3 с. — Ту качаки палли (ÇХ, 1999, 3 /, 11 с.)

Чувашско-русско-латинский словарь названий животных

козёл — capra [йĕкĕр чĕрнеллисен йăхĕнчи кавлекен чĕрчун]; сухаллă качака бородатый (безоаровый) козёл — capra aegagrus

См. также: