в этом году
кăçал çуртри вăйлă пулчĕ — в этом году яровые хорошо уродились
ныне; кăçалхи – нынешний.
90 стр.
(кы̆з'ал), в нынешнем году, нынче. Орау. Кăçал кĕр (осень) вăрăм пулч. Сред. Юм. Кăçал çôл пит кару килет, тени — кăçал пôрăнма хĕн пôлать, тени пôлать. Ib. Пĕчикрех ачасĕне тыр выртара пуçласан, йот çынсĕм: кăçал тикенет çыпăçнă полас-ке сана та! теççĕ. N. Кăçалтан вара, с нынешнего года. N. Эпĕ кăçалтан йолнă полсан, аланаттăмччĕ. Если бы в этом году меня не взяли в солдаты, то я женился бы.
быел
«в нынешнем году». Из ку «этот» + çул «год»; кӓçалхи «нынешний». В тюркских «языках имеется два слова для обозначения года: йаш и йыл первое употребляется только при определении возраста человека или животных, а второе (йыл) — во всех остальных случаях. В чувашском же языке в том и другом случае пользуются одним и тем же словом çул, восходящим к (д'ж'ал) древнебулгарских надписей и соответствующим общетюркскому йаш. Древнее а в чувашском, начиная приблизительно с XIV в., в первом слоге слова переходит в у (дул), а в слове кăçал, находясь во втором слоге, сохраняется; ср. башк. быйыл, тат. быел, кирг., казах. быйыл «этот год», «в этом году»; ног. бу йылгы, тат. быелги, башк., казах., кирг. быйылгы «нынешний».
См. также:
кăççа Кăççаккух Кăçĕн Хăмăркка кăçа « кăçал » кăçалки кăçаллăх кăçаллăха кăçалсенче кăçалтан