Поиск: апат

Введите слово для поиска

Область поиска:

Чувашско-русский словарь (1982)

1.
пища, еда, кушанье, блюдо
съестное
снедь
прост.
пищевом, съестной
обеденный, столовый

аш апачĕ — мясные кушанья, мясное
вĕри апат — горячая пища
диета апачĕ — диетическая пища
йывăр апат — грубая пища
сĕт апачĕ — молочная пища
сивĕ апат — холодное кушанье
çăмăл апат — легкая пища
типĕ апат — 1) постная пища 2) нежидкая пища (напр. каша)
чĕрĕ апат — зелень (овощи)
апат пырĕ — пищевод
апат савăт-сапи — столовая посуда
апат сĕтелĕ — обеденный стол
апат соди — пищевая сода
апат тути — вкус пищи
апат антар — 1) накладывать, наливать пищу (из котла, кастрюли) 2) вызывать аппетит
апат ларт — 1) подавать пищу на стол 2) угощать, кормить гостя
апат çи — есть, кушать, принимать пищу
апат çитер — кормить
апат тирке — 1) быть разборчивым в еде 2) соблюдать диету
апат хатĕрле — 1) готовить пищу 2) накрывать на стол
уя апатпа кай — доставить пищу работающим в поле

Çын апачĕ тутлăн курăнать. — посл. В чужих руках ломоть велик. (букв. Чужая пища кажется вкусней.)
Апатран аслă пулаймăн. — посл. Не ставь себя выше хлеба. (говорится, когда кто-либо отказывается от приглашения к столу)
2.
еда, прием пищи
ирхи апат — завтрак
кăнтăр апачĕ — обед
кăнтăрлахи апат — обед
каçхи апат — ужин
апат вăхăчĕ — обеденное время
апатран апата — в промежуток от одного приема пищи до другого
апата кил! — садись есть!
апата лар — садиться за стол
апат ту — есть, кушать
кăштах апат турăмăр — мы немного закусили
лавккана апата хупнă — магазин закрыт на обед
3.
корм (для скота)
кормовой
витаминланă апат — витаминизированный корм
выльăх апачĕ — корма для скота
ешĕл апат — зеленый корм
концентрат апат — концентрированные корма
лаша апачĕ — фураж
çулçăллă апат — веточный корм
апат валашки — кормушка, корытце для скота
апат единици — кормовая единица
талăкри апат рационĕ — суточный кормовой рацион
апата çĕпрелетсе çитер — дрожжевать корма перед скармливанием
выльăх апачĕ хатĕрлени — кормодобывание
выльăхсене апат пар — задать корм скоту
витаминлă апатсем кĕрт — ввести в рацион витаминные корма
Ыр ут апат тиркемест. — посл. Добрый конь неразборчив в кормах.
4.
питание (для растений)
калчасене апат пар — подкормить посевы

вырăс апачĕ, вырăсла апат — время около восьми—девяти часов утра (букв. время русского завтрака)
апат ыйтмасть — хлеба не просит (о запасе)
ку çынра апат çук — на этого человека надежда плохая

Словарь чувашского языка

(абат), cibus. Pabulum. Пища, корм, как человека, так и животных. N. Старикĕнне хăвăртрах лашине тăварчĕç, тет, старике апат лартрĕç, тет. Они поскорее распрягли старикову лошадь и поставили перед стариком кушанья, т. е. дали ему поесть. N. Чĕр апат нумай çиме юрамаçть — вар-витти ерет. Сырую пищу нельзя употреблять в большом количестве, так как она вызывает понос. Прокоп. † Çăрттан-пулă пулса шыва чăмас-мĕн, ырă çын умне апат пулас-мĕн. Лучше бы мне тогда нырнуть щукою в реку и стать кушаньем для порядочного человека. Альш. Эрех апат антарать. Вино вызывает аппетат („заставляет пищу легче спускаться в желудок“). О сохр. зд. Çапла ĕнтĕ пĕр апата тепĕр апатпа хутăштарсан пит аван пулать. Если таким образом будут смешаны различные виды пищи, то это будет очень хорошо. Синер. Выльăхсене апат панă та, пӳрте кĕрсе апат çинă. Они дали корма скоту, вошли в избу и поели. КС. Лашан апачĕ пĕтнĕ. Лошадь весь корм съела. Ib. Вăсен выльăхĕсем апатран татăк тăмаççĕ. У них всегда есть корм для скота. Шугур. Ман анне арман хуçи патĕнче апат пĕçерсе пурăнатьчĕ (scr. пурăначчĕ). Моя мать жила у хозяина мельницы в стряпухах. КС. Апат тĕлешĕнчен (или: апатран-мĕнтен) уçă çав вăл. Действительно он щедр в отношении пищи, т. е. хорошо кормит. Ib. Апатран хăрăнса пурнаççĕ. Они очень плохо питаются. Ib. Апату-япалу! Ну тебя с твоим обедом! (недовольство). || lentaculum, prandium, сепа. Также означает завтрак, обед, ужин. Сельск.-хоз. р. II. Пĕрре кăнтăрла апат тăваççĕ те, ĕç пĕтерсен вара каçхи апат тăваççĕ. Раз едят часов в 12, а другой — вечером, когда окончат работу. КС. Мĕлле эсĕр паян ирех апата ларнă? Что это вы сегодня так рано вздумали завтракать? Изамб. Т. 110°. Праçшкре апатран вара ĕçлеççĕ. В праздник после обеда (после обедни) работают. Череп. Апатпа çӳрет. Привозит завтрак (в поле). Якей. Апат çисан пырăп сан пата. Я приду к тебе после еды. Чхĕйп. Апат çиса (scr. çыса) пуçтарсан. Когда поедят и уберут со стола. КС. Уйран тĕттĕм пулнă çĕре киле тавăрнтăмăр та апата лартăмăр. Вернувшись к ночи с поля домой, мы сели ужинать. Пшкрт. Если придет посторонний человек и застанет хозяев дома за обедом, то говорит: „Аβатра! („ови обедают!“); ему отвечают: „Аβатра, кил ӓс тӓ симӓ!“ („да, иди и ты обедать с нами!“). В ответ на это пришедший говорит: „Спас’с’иβӓ, с’ирӓк, ӓп хал’ анџак с’ирэ̆м“ („спасибо, обедайте, я только что пообедал“). Охотников. Чувашин, пред принятием пищи, произносит только про себя слова: „Пĕсмĕлле, турă ан пăрах!“ Ib. „Усаживались мы за два стола: за большой — мужчины, за маленький — женщины, отдельно. Последнее обстоятельство происходило, по всей вероятности, оттого, что сноха у чуваш не садится за один стол со свекром, из уважения к нему, т. е. сноха считает себя недостойной садиться с ним вместе за один стол. Если бы другие женщины сели с мужчинами, то сноха осталась бы одна, как бы заброшенная семейством. Чтобы этого не случилось, мужчины садятся за один стол, а женщины за другой. Но в тех домах, где нет снох, мужчины и женщины ужинают и обедают всегда за одним столом“. Ib. „У чуваш есть обычай сажать за стол всякого вошедшего в избу во время обеда или ужина“. Череп. Апат тутлă пултăр! — Эс каларĕш пек пултăр! Да будет вкусен ваш обед! — Да будет так, как ты сказал! Так отвечают пришедшему, если не хотят пригласить его пообедать. КС. Апат çима вăй патар! — Тавах, апата кил! Хлеб да соль! — Милости просим. Ср. Юм. Апат тутлă пултăр! — Апат çиме кил. Хлеб да соль! — Милости просим! (с нами пообедать)! || Ortus brumalis? Юго-восток? Хорачка. Тоj токны̆ чокн’а кэ̆з’э̆н кэ̆рӳ тємэ̆р вэ̆с’мэ̆ с’э̆мэ̆рӓн удат кы̆нды̆рлаjа или аβада. При выезде свадебного поезда младший дружка пускает на юг или юго-восток стрелу с железным наконечником. || Metaph. significat fidem. В переносном смысле означает надежность (о человеке). Ст. Чек. Ку çынта апат çук (или: кĕвелĕк çук). Inconstans, levis, infirmus est. Он ненадежный человек, т. е. слабый, и может по легкомыслию забыть свои обязанности или возложенное на него поручение, пропить по легкомыслию чужую вещь, проговориться и т. п. Череп. Санра апат пулмĕ! На тебя надёжа плохая! Ср. тат. ӓбӓт, рус. обед.

Чувашско-татарский словарь (1994)

аш, ашамлык, азык

Чувашско-эсперантский словарь

[abat]
manĝo, tagmanĝo, apetito, manĝa, manĝebla
ман(ăн) апат çиес килет — mi volas manĝi
апат вăхăчĕ — manĝotempo
эп(ĕ) апата килтĕм — mi venis (tag)manĝi
йыттине апат çитерес пулать — necesos manĝigi la hundon
ман(ăн) апат анмасть — mi ne havas apetiton
ирхи апат — matenmanĝo
каçхи апат — vespermanĝo
вăл пире валли апат хатĕрленĕ — li (ŝi) preparis por ni manĝon
апат çиме! — al manĝo! (al tablo!)
эп(ĕ) улттă хыççăн апат çиместĕп — mi ne manĝas post la sesa horo
апата ан тирке — ne ignoru la manĝon! (ne rifuzu la manĝon!)
апат-çимĕç — manĝaĵo
апатлан — manĝi
апатлану çурчĕ — manĝejo

Этимологический словарь чувашского языка (1964)

«пища», «корм»; ирхи апат «завтрак; апатлан «принимать пищу», «угощаться». Из русск. обед. Ср. узб. овкат «пища», «еда», «корм» овкатлан «принимать пищу».

См. также:

апартамент апартеид апас апаслан « апат » апат çи апат çитар апат антар апат кĕлли апат ларт

апат
Часть речи
Япала ячĕ
 
Фонетика
4 букв
 
Твердое слово
 
Язык
По-чувашски
 
Хыпарсем

2022, раштав, 08
Сайт дизайнне кӑшт ҫӗнетнӗ, саспаллисен страницинче хушма пайлану кӗртнӗ //Александр Тимофеев пулӑшнипе.

2015, утă, 30
Шыранӑ чухне ӑнсӑртран латин кирилл саспаллисем вырӑнне латин саспаллисене ҫырсан, сайт эсир ҫырнине юсама тӑрӑшӗ.

2015, утă, 30
Шырав сӑмахӗсене сӗннӗ чухне малашне вӑл е ку сӑмаха унччен миҫе шыранине тӗпе хурса кӑтартӗ.

2015, утă, 29
Сăмах шыранӑ чухне малашне сайт сире сăмахсарсенче тĕл пулакан вариантсене сĕнĕ.

2014, пуш, 25
Мобиллă хатĕрсемпе усă куракансем валли сайта лайăхлатрăмăр //Мирон Толи пулăшнипе.

2011, утă, 20
Вырăсла-чăвашла сăмахсарпа пуянланчĕ.

2011, утă, 19
Сăмахсарсен çĕнелнĕ сайчĕ ĕçлеме пуçларĕ.

2011, утă, 16
Сайтăн çĕнĕ версийĕ хатĕрленме пуçларĕ.

Пӳлĕм
Сайт пирки

Ку сайтра чăваш сăмахсарĕсене пухнă. Эсир кунта тĕрлĕ сăмахсен куçарăвне, тата ытти тĕрлĕ уйрăмлăхĕсене тупма пултаратăр.

Счетчики
Пулăшу

Эсир куçаракан укçа хостингшăн тӳлеме, çĕнĕ сăмахсарсем кĕртме, Ашмарин хатĕрленĕ сăмах пуххине сканерлама кайĕ.

RUS: Переведенные вами средства пойдут на оплату хостинга, добавление новых словарей, сканирование словаря Ашмарина.

Куçармалли счётсем:

Yoomoney: 41001106956150