Поиск: майла

Введите слово для поиска

Область поиска:

Чувашско-русский словарь (1982)

майла

1.
приводить в порядок, прибирать, убирать
хваттере майла — прибраться в квартире

майла

2.
распутывать
арканса кайнă çипе майла — распутывать нитки

майла

3.
укладывать
çӳçе майла — уложить волосы, сделать прическу
майласа хур —
1) аккуратно складывать, укладывать
япаласене чăматана майласа хур — уложить вĕщи в чемодан
2) раскладывать по порядку, систематизировать
пухнă материала темăсем тăрăх майласа хур — распределить собранный материал по темам

майла

4.
налаживать, устраивать
ĕç хатĕрĕсем майла — налаживать рабочий инвентарь
пурнăçа майласа яр — наладить жизнь

майла

5. разг.
устроить, провернуть (какое-л. дело)
спроворить прост.
ун пеккине вăл часах майлать — он мастак обделывать такие дела

майлаттар

понуд. от майла

майлаштар

1.
то же, что майла 1—5.

нимĕнле


нимĕнле майла та — никоим образом

майла

6. разг.
украсть, стянуть
юлашки укçине майларĕç — у него украли последние деньги

Словарь чувашского языка

майла

приводить в порядок. Дик. леб 39. Ямăкĕ ун тĕкĕсене майла-майла шăлкаласа ларнă. || Наладить. Калашн. 11. Ай, ачисем, юрлăр-ха, кĕслĕрсене майласа! Ст. Чек. Малтан шултăра, кайран янăçемĕн вĕтрен-вĕт хутласа майласа яраççĕ. Альш. Ку ача, хай виçĕ пăтлă чукмара майласа кăнă, лашана пуçран пат! тутарат. || Убрать, прибрать. Пухтел. Пирĕн пулсан (т. е. если бы это был мой отец), икĕ пăру пусса майлĕччĕ (заколол бы и обрядил). КС. Майласа купалас, прибрать (напр., книги). N. Килте вăл йывăçсене, тымарĕсене майласа, вĕçĕсене çивĕчĕ çĕçĕпе касса тухрăм та, лартма тытăнтăм. || Распутать (нитки). N. Майласа салат, распутать (волосы и т. д.). Сятра. Майла, распутать (волосы, веревку). Хурамал. Майла = ункайла. || Направлять к лучшему. Конст. чăв. Эпĕ вара питĕ хĕпĕртерĕм: вăлах çапла майласа пырать пулĕ манăн пурнăçăма, терĕм.

маялла

(маjалла), встр. в сложении: каялла-маялла, взад и вперед. Б. Крышки. См. кайла-майла, каллĕ-маллĕ, калла-малла.

майăкла

(маjы̆кла), искать случая. Ст. Чек. Майăкла, майла, искать удобного случая (чтобы избить, чтобы украсгь и пр.. вăрлама, укçалла илме, хĕнеме). Çын илтеччен, çын кураччен, ăна как-нибудь майăклама кирлĕ. И вообщĕ: 1) хăй мĕн шухăшлат, çавна тăвасшăн; 2) майăклас: тавăрас хĕнесе, леш хăне хĕненĕ пусан. Мăтри Яккăва хĕнеме майăкласа тăрат (майăклат). Майăкла-маяклах хайхине (того, известного человека) паян хĕнерĕç ĕнтĕ. См. маякла.

выльăх

скотина. Альш. Выльăх куçĕ витĕр курат, теççĕ; этем куçне курăнман усалсене те курат, тет. Яргейк. Пĕр çынăн тăватă выльăх пулнă: автан, така, сысна, мăкăр. Виçĕ пус. нум. пус. мĕн. куç. 30. Турнене, выльăха çитермелли чĕкĕнтĕр, тата кишĕр выльăхăнне сĕтне лайăх антараççĕ, Сред. Юм. Эх, выльăх! Ах ты, скотина! (Врань). Хыпар № З5, 1906. 463 пин тенкĕ штрав укçи вăрттăн вăрман каснăшăн, выльăх кайнăшăн, кайăксем хыççăн çӳренĕшĕн илет. Сред. Юм. Шатра чир выльăхран вылтăха сикет (переходит от одной скотины к другой). Нюш-к. Вылăх чирĕ, мурĕ, виçĕ ураллă, пĕр куçлă, пăру майла. N. Вылăхсам пăхать. Ухаживает за скотиной (напр. кухарка).

эрешмен карти

(к̚арϱиы), паутина. Завражн. Мачча çомĕнче алăпа туман ала пор. (Эрешмен карти). Альш. Эрешмен карти вĕçсен, уяар пулать. тет. Изанк. Тетен, салтака кайтăр вăл, тесе, пуç çаврăнакан пулнă пулĕ. Хăçан та хăçан эрешмен тинĕс урлă эрешмен карти çавăрса, карти тăрăх виç-тăват хутчен каялла-майла хутлатăр та, тин вĕсенĕн пуç çавăрни çак ачана çиттĕр. (Из «Тĕп-саканче пăт чӳклени). Сред. Юм. Мĕн эрешмен кăрти пек каркаланса çӳрен? (говорят тому, кто ходит в изодранной одежде, однако не взрослым).

ункайла

наладить, приготовить. Н. Карм. Ункайла = майла. Ильк. Ункайла, приготовить. Н. Карм. Ĕçе пуçласа тӳрлетсен: ĕçе-ункайларăм ĕнтĕ, теççĕ.

Русско-чувашский словарь

аналогичный

прил.
(син. сходный, подобный), аналогично нареч. пĕрешкел, пĕр евĕрлĕ, пĕр майла; привести аналогичный пример пĕрешкел тĕслĕх илсе кăтарт

доступный

прил., доступно нареч.
1. çитмелле, кĕмелле, çитме майлă; места, доступные для охотников сунарçăсене çитме майлă вырăнсем
2. (син. недорогой) хаклă мар, туянма майлă; продажа товаров по доступным ценам таварсене туянма майла хаксемпе сутни
3. (син. доходчивый, понятный) ăнланмалла, уçăмлă, ăс çемми; изложить доступно анланмалла каласа пар

наладить

глаг. сов.
йĕркеле, майла, йĕркелесе яр; хорошо наладить работу ĕçе лайăх йĕркеле; наладить гитару гитарăна ĕнерсе майла

Русско-чувашский словарь (1972)

аппликация

аппликаци (1. материрен е хутран касса кăларнă татăксене мĕн çине те пулин çыпăçтарса ӳкерчĕк туни; 2. çак майла тукă ӳкерчĕк).

исход

тухни, пӗтни, вӗҫӗ, май, мел; найти исход май туп, мел туп, майла; деньги на исходе укҫа вӗҫне ҫитсе (пӗтсе) килет; день уже на исходе кун пӗтсе килет, каҫ пулать.

привести

-еду кого, что сов., приводить, -ожу, -одишь, несов. ҫавӑтса кил; илсе кил, ертсе кил; привести в исполнение ӗҫе кӗрт, пурнӑҫла; привести к присяге присяга партар; приводить в порядок майла, майлаштар, йӗркеле, йĕркене кĕртмелле; привести на память аса илтер.

придерживаться

за что, чего несов. разг. 1. тытӑнса тăр, тытса пыр (карлӑкран); забор придерживается подпорками хӳме чараксемпе ҫеҫ тытӑнса тӑрать; 2. тытса пыр, майла пул; он придерживается учения Дарвина вăл Дарвин вӗрентӗвне тытса пырать.

уладить

-жу, -дишь что сов., улаживать несов. майла, йĕркене кĕрт, тирпейле, килĕштер.

Русско-чувашский словарь (1971)

баркарола

ж. муз. баркарола (Венецири халăх юрри; çав юрă майла музыка произведенийĕ).

зарядить

сов. 1. что (вложить заряд) авăрла; 2. что (приготовить к действию) авăрла, хатĕрле, майла; зарядить фотоаппарат фотоаппарата ӳкерме хатĕрле; зарядить капкан капкан майласа ларт; 3. что, физ. зарядла (аккумулятора); 4. кого-что, перен. çĕклентер, çĕклентерсе яр; хĕрӳлентер, хĕрӳлентерсе яр; 5. (зачастить) тапрат, тытăн, пуçла, пуçăн, пикен (вĕçĕмсĕр, татти-сыпписĕр); зарядил дождь çумăр таттисыпписĕр çума тытăнчĕ.

параллель

ж. мат. 1. параллель, параллеллĕ лини; 2. геогр. параллель (карттă çинче экватор майла ӳкернĕ йĕр); 3. перен. пĕрпеклĕх, параллель; танлаштару; провести параллель между явлениями пулăмсене танлаштарса пăх; исторические параллели историри пĕрпеклĕхсем.

порядок

м. 1. йĕрке, йĕркелĕх, тирпей, ĕрет, тăрлав; следить за порядком йĕркелĕхе асăрха; приводить книги в порядок кĕнекесене майла; наводить порядок во дворе картишне тирпейле; нарушать порядок йĕркене пăс; навести порядок тирпей кӳр; 2. чего (общественное устройство, строй, обычай) йĕрке, йăла; порядок жизни пурнăç йĕрки; крепостные порядки крепостла йĕрке; 3. (последовательность чего-л.) йĕрке, ĕрет, черет; алфавитный порядок алфавит йĕрки; сосчитать по порядку ĕретрен шутласа тух; рассказывать по порядку йĕркипе каласа пар; в порядке очереди черетпе; 4. (способ, метод, правила) йĕрке; порядок голосования сасăламалли йĕрке; обрядовый порядок вере; брать в принудительном порядке вăйпа ил; 5. обычно в род. п. с определением карт, шай, мĕнлелĕх; явления одного порядка пĕр картри япаласем; 6. (военное построение) йĕрке; строевой порядок строй йĕрки; 7. обл. (одна сторона улицы) йĕрке, рет, ен; улица в два порядка икĕ ретлĕ урам; ◇ в административном порядке администраци йĕркипе; призвать к порядку йĕркене кĕрт; в порядке йĕркеллĕ, йĕркеллех; в порядке вещей çапла пулмалла та; для порядка 1) (для его поддержания) йĕрке тытма, йĕркешĕн; 2) (для соблюдения правил) йăлишĕн, йĕркишĕн, ячĕшĕн; своим порядком хăй майĕпе (е йĕркипе).

разбить

сов. 1. что ват, çĕмĕр; разбить стекло кантăка ватса пăрах; 2. что (поранить) амант; 3. кого-что (победить) çĕмĕрсе тăк, çĕнтер; разбить вражеский полк тăшман полкне çĕмĕрсе тăк; 4. что, перен. разг. (разрушить, погубить) çĕмĕр, пĕтер; разбить надежды шанчăка пĕтер; 5. кого (сделать нетрудоспособнымо параличе и т. п.) амант, çап; его разбил паралич ăна шалкăм çапнă; 6. что, разг. (привести в негодность) юрăхсăра кăлар, пĕтер; разбить сапоги атта пĕтер; 7. кого-что, перен. (опровергнуть) çапса аркат, сирсе яр; разбить по пунктам йĕркипе сирсе яр; 8. что, на что (распределить, разделить на части) пайла, валеç, уйăр; разбить поле на участки пусса участоксем çине пайла; 9. что (произвести посадку) хыв, ларт; разбить сад сад ларт; 10. что (раскинуть палатку, лагерь) ларт, ту, майла, кар; разбить палатку палатка кар; 11. что, полигр. сайралат, уйăр; разбить строки йĕркесене сайралат.

скомбинировать

сов. что майла, мелле, йĕркеле, комбинаци ту.

уладить

ров. что йĕркеле, майлаштар, майла, тирпейле, килĕштер; уладить дела ĕçсене майла.

формировать

несов. 1. что (придавать чему-л. какую-л. форму, вид) капаштар, майла, йĕркеле; формировать крону яблони улмуççи тураттисене капаштар; 2. кого-что (воспитывать) ӳстер, хатĕрле, туса çитер, пултар, пиçĕхтер; формировать характер характера пиçĕхтер; 3. что (организовать) йĕркеле, туса хур, организациле, пух; формировать правительство правительство туса хур; формировать полк полк йĕркеле; формировать железнодорожный состав состав йĕркеле.

Неологический словарь чувашского языка

нăклаттар

п.п., жарг. Тивер(т), майла, йăкка. Эх, мĕнле хитре çак чикан майри, мĕнле ăна нăклаттарса юлас-ши. Х-р, 6.06.2000, 3 с.

Этимологический словарь

май

сторона, направление; способ, сноровка; образ; форма; в качестве послелога в значениях "по", "под": лаши май пушши по лошади и кнут; алă май под руку.
   Производные формы: майĕпе/майĕпен потихоньку, постепенно; майла- приводить в перядок; майлан- прибраться, убраться, устроиться; майлаш- прибраться, устроиться; поправиться; майлă похожий, подобный; похоже, подобно; майсăр неблагоприятный, беспорядочный; неудобно, не с руки, не кстати, не так и др. (Ашм. Сл. VIII, 151-163).
   Тюркские соответствия: тат., башк. уңай удобный, сподручный; направление; лад; уңайла- делать (сделать) удобным; уңайлаш- становиться (стать) удобным; налаживаться; приспосабливаться; уңайлы удобный, сподручный; приспособленный; выгодный; тат. уңайhыҙ, башк. уңайhыҙ неудобный, неловкий, несподручный; др.-тюрк. оnai легкий, непринужденный, обходительный; верный, определенный; ср. оηа, оηγaj легкий; легко; подвижный (ДТС, 367-368).
   Чув. пĕрмай потихоньку, постепенно > ик май беспрерывно, беспрестанно (Кăзăпеп СЬС, 152); мар. он-айсыр (он~ай + -шр) неудобный; неудобно < чув. (Федотов ЧМЯВ, 201).
   См. Егоров ЭСЧЯ, 127; Räsänen EWb., 165b.

См. также:

Майкка майлă майлă çил майлă мар « майла » майлан майлаттар майлаш майлаштар майлаштару

майла
Часть речи
Еçхĕл
 
Фонетика
5 букв
 
Твердое слово
 
Язык
По-чувашски
 
Хыпарсем

2022, раштав, 08
Сайт дизайнне кӑшт ҫӗнетнӗ, саспаллисен страницинче хушма пайлану кӗртнӗ //Александр Тимофеев пулӑшнипе.

2015, утă, 30
Шыранӑ чухне ӑнсӑртран латин кирилл саспаллисем вырӑнне латин саспаллисене ҫырсан, сайт эсир ҫырнине юсама тӑрӑшӗ.

2015, утă, 30
Шырав сӑмахӗсене сӗннӗ чухне малашне вӑл е ку сӑмаха унччен миҫе шыранине тӗпе хурса кӑтартӗ.

2015, утă, 29
Сăмах шыранӑ чухне малашне сайт сире сăмахсарсенче тĕл пулакан вариантсене сĕнĕ.

2014, пуш, 25
Мобиллă хатĕрсемпе усă куракансем валли сайта лайăхлатрăмăр //Мирон Толи пулăшнипе.

2011, утă, 20
Вырăсла-чăвашла сăмахсарпа пуянланчĕ.

2011, утă, 19
Сăмахсарсен çĕнелнĕ сайчĕ ĕçлеме пуçларĕ.

2011, утă, 16
Сайтăн çĕнĕ версийĕ хатĕрленме пуçларĕ.

Пӳлĕм
Сайт пирки

Ку сайтра чăваш сăмахсарĕсене пухнă. Эсир кунта тĕрлĕ сăмахсен куçарăвне, тата ытти тĕрлĕ уйрăмлăхĕсене тупма пултаратăр.

Счетчики
Пулăшу

Эсир куçаракан укçа хостингшăн тӳлеме, çĕнĕ сăмахсарсем кĕртме, Ашмарин хатĕрленĕ сăмах пуххине сканерлама кайĕ.

RUS: Переведенные вами средства пойдут на оплату хостинга, добавление новых словарей, сканирование словаря Ашмарина.

Куçармалли счётсем:

Яндекс: 41001106956150

WMR: R028110838271

PayPal: np@chuvash.org