Чувашско-русский словарь (1982)

шатăртаттар

1.
трещать, хрустеть чем-л.
скрежетать (зубами)
пулемĕтпа шатăртаттар — строчить из пулемета
пăрçа шатăртаттарса çи — с хрустом есть горох
шала шатăртаттар — скрежетать зубами

шатăртаттар

2. разг.
истреблять, уничтожать (лес)
ватă чăрăшсене йăлт шатăртаттарса тухнă — вырубили все старые ели

шăл

зубной
асав шăл — 1) клык 2) бивень
слонăн асав шăлĕсем — бивни слона
кайри шăл — 1) коренной зуб 2) зуб мудрости
катăк шăл — 1) щербатые зубы 2) щербатый (о человеке)
малти шăл — передний зуб, резец
сĕт шăлĕсем — молочные зубы
урлă шăл — уродливый зуб
шăл сыватмăшĕ — зуболечебница, стоматологическая больница
шăл враче — зубной врач
шăл кăкĕ — корень зуба
шăл пасти — зубная паста
шăл мыми — зубной порошок
шăл протезĕ — зубной протез
шăл туни — десна
шăл шăтăкĕ — щербина (на месте выпавшего зуба)
шăл щетки — зубная щетка
шăл витмест — зубы не берут (жесткую пищу)
шăл кăлар — удалить, вырвать больной зуб
шăл кăларттар — удалить, вырвать больной зуб
шăл лăканать — зуб шатается
шăл пломбăла — пломбировать зуб
шăл сипле — лечить зубы
шăл сиплекен кабинет — зубоврачебный кабинет
шăл сурать — зуб болит, ноет
шăл хушшине чакала — ковырять в зубах
ачан шăлĕ шăтнă — у ребенка прорезались зубы
шăла шатăртаттар — скрипеть зубами
Курăк çиетĕп — шăлăм мăкалать,
хăйăр çиетĕп — каллех çивĕчленет. (Çава). —
— загадка Травы поем — зубы тупятся,
песку хвачу — снова наточу. (Коса).
Куç курать те шăл витмест. — погов. Видит око, зуб неймет.

шăтăртаттар

то же, что шатăртаттар
шала шăтăртаттар — скрипеть зубами

Словарь чувашского языка

шатăртаттар

заставить трещать (ломать с треском), производить шум. Орау. Каç килеççĕ те, хăмасене шатăртаттара-шатăртаттара (звук отдираемой доски) хăйпăтса хуçса каяççĕ. ЧС. Каллах анкартне вĕрлĕксем урлă шатăртаттарса кĕрсе кайнă та (вломился), çӳлĕ тытнă вĕрлĕксем урлă сике панă çырманалла. КС. Эп пӳрнесемпе шатăртаттартăм (треск нескольких пальцев). Орау. Ăйăхран вăранса карăм та, кăмака çинче хĕрт-сурт кăнчалине шатăртаттарса арласа ларать. N. Вара кӳлнĕ хĕрсем тата ытларах шатăртаттарса исе каяççĕ (при опахивании). Етрух. Унтан вара яла тавăрнаççĕ те, килĕрен юрласа, шатăртаттарса сĕрене çӳреççĕ. || В деепричастной форме на „са“-крепко да сильно. Бгтр. Вара такмакне хытă шатăртаттарса çыхса хочĕ, тет. Ск. и пред. чув. 58. Малтанах ăна шатăртаттарса, шăнăр татăлас пек, каялла çыхнă. Орау. Кĕпине аллипе шатăртаттарса тытнă та, нимпе те ĕçермеллĕ мар. N. Хăлхинчен шатăртаттарса тытса. || Скрежетать (зубами). А.-п. й. 30. Вут умĕнче хĕртĕнсе ларакан качака такипе сурăх такине курать те вăл, кусене халех çисе яратĕп тесе, шăлĕсене шатăртаттарса пырать. || КС. Çав çын вопăла йăлт пуçĕ-мĕнĕпе шатăртаттарса (с хрустом) çиса ячĕ. N. Шатăртаттар, уминать, уплетать (пищу). Шурăм-п. Сурăхсем çĕнĕ курăка шатăртаттарма (в Ячейк. çатăртаттарма) пуçларĕç. || Орау. Юра-шыва йĕп вĕç пек шĕвĕртсе шăнтать (весенний сильный мороз), çăпатана шатăртаттарать анчах (дерет). || Истребить. N. Хĕлле çак йывĕçсем те юлмĕç-халĕ. Хĕлле шатăртаттараççĕ. || Орау. Çыруне пĕр туххамра шатăртаттарса хучĕ (быстро написал).

Русско-чувашский словарь (1972)

скрежетать

-ещу чем несов. скрежетать зубами шӑлпа качӑртаттар, шатăртаттар.

Русско-чувашский словарь (1971)

заскрипеть

сов. чĕриклетме (кăчăртатма, шăтăртаттарма) пуçла (е тапрат, тытăн); заскрипеть зубами шăла шатăртаттар; дверь заскрипела алăк чĕрик турĕ; снег заскрипел под ногами ура айĕнче юр чĕриклетме пуçларĕ.

лязгать

несов. чанкăртат, чанкăртаттар, шанкăртат; лязгать цепью сăнчăр чанкăртаттар; лязгать зубами шăлсене шатăртаттар.

прострочить

сов. 1. что çĕлесе (е йĕппе чиксе) тух; прострочить рукава на машинке кĕпе çаннине машинăпа карлаттарса тух; 2. разг. (произвести серию выстрелов) шатăртаттар (пĕр хушă), шатăртаттарса ил; прострочил пулемёт пулемёт шатăртаттарса илчĕ.

скрежетать

несов. шатăртат, шатăртаттар (сăм. шăлсене).

скрипеть

несов. 1. чĕриклет, лăчăртат, качăртат; чĕриклеттер, лăчăртаттар, кăчăртаттар; снег скрипит под ногами ура айĕнче юр чĕриклетет; 2. чем качăртаттар, шатăртаттар; скрипеть зубами шăлсене качăртаттар; 3. (издавать скрипучие звуки) карăклат, авăт, чăрăлтат; коростель скрипит карăш карăклатать; 4. разг. (говорить скрипучим голосом) харăлтат, хăрăлтат; 5. перен. шутл. (с трудом жить) пурăнкала (аран-аран), кăлтăртат.

строчить

несов. 1. что и без доп., портн. çĕлесе тух, чуптарса тух; 2. разг. (на швейной машине) çĕле (çĕвĕ машинипе); 3. без доп. перен. разг. (быстро, торопливо писать) чартлаттар, чартлаттарса çыр; 4. без доп. (быстро, торопливо говорить) çатăртат, такăлтат; 5. без доп. (стрелять) шатăртаттар (пулемётран, автоматран).

стучать

несов. 1. во что, по чему, чем (издавать стук, шум) шакка, такка, шакăртаттар, шатăртаттар, шавла; стучать в дверь алăка шакка; 2. (биться) тап, кĕртлет, шакка; сердце стучит чĕре тапать.

См. также: