Поиск: наречня.

Словарь чувашского языка

то же, что çыпăçуллă. Альш. Çыпçуллă сăмах калат. Говорит не зря, а к делу. Сред. Юм. Çыпçуллă çын тесе çынпа лайăх йăмахлакан çынна калаççĕ. || В смысле наречня. Сред. Юм. Çыпçуллă йăмахлать тесе, çынпа йăмахланă чох ôна пĕрте хирĕçтермесĕр, çавăн пик сăмахлаçан, калаççĕ (кто разговаривает толково). Ст. Чек. Çыпçулă калаçат (хорошо, складно, плавно; чисто, разборчиво). Ib. Çыпçулă ĕçлет. Альш. Сăмаха пат персе ямас, çыпçуллă кăна калаçат. Завражн. Лайăх, çыпçуллă поплет. ТХКА. Пирĕн асатте тутарла пит ăста, çыпçуллă пупленĕ. Наш дедушка хорошо, умело говорил по-татарски.

çур

çор (с’ур, с’ор), весна. N. Çур çывхарса килет. Приближается весна. Ягутли. Пуш уйăхин вуннăмĕш кунĕнче çур пуçланать. Ала 95. Мĕскĕнсен çура хирĕç (к весне) тырă-пулă пĕтет. Юрк. Вăл çур пит йĕпе çур килчĕ, çураки сухаланă вăхăтра куллен тенĕ пек çумăр çăватчĕ, анасем çинче путатчĕ. Ib. Çур иртрĕ, çăв килчĕ. Çăв иртрĕ, кĕр килчĕ. Кĕр иртрĕ, хĕл килчĕ. Хĕле кĕтĕмĕр. Орау. Çур киле пуçларĕ, çуркунне пуласшăн (хочет быть весна). N. Сĕлĕ мĕле çитĕнет çортан вара? К.-Кушки. Çур пит хĕнпе килет. Весна — поздняя. Ib. Çур вăраха пычĕ. Весна тянулась долго. Орау. Кăçал çур ир килчĕ (наступила рано). Ib. Çур кая юлать пуль кăçал (видно запоздает). Шибач. Вара вăлсам çола тохрĕçĕ. Йăванĕ калать: ну аки, тет, айта, тет, халăхсам çаран параççĕ, тет. Б. Олг. Эпĕ шохăшласа порăнтăм çортан вара кĕрччен (с весны до осени). N. Çора тохсассăн, по наступлении весны. Сред. Юм. Пĕр мăшăр атта çорконне тăхăнма пуçларăм та, çав çортан çора (с весны до весны) пĕр çола пычĕ çав. N. Çура тухрăмăр. Начинается весна. || В смысле наречня. Сĕт-к. † Ки-кик-ка-как! хор-кайăк, кĕр каять те, çор килет, эпĕр апла полмăпăр. N. † Хура чĕкеç пулам-и, хуралтă çине ларам-и? Хуралтăр çĕрет, тийĕсĕр (если выскажете), çур килĕп те, кĕр кайăп. Юрк. † Крымски çĕлĕкне чалăш лартса, кама ăсатрăн çурăн çĕрĕнче? Ăсатайрăн çурăн çĕрĕнче, йăпатайрăн çемçе чĕлхӳпе.

тирпейсĕр

небрежный, неряшливый. || Неприличный. Ст. Чек. Тирпейсĕр сăмах калаçат. Говорит неприличные вещи. || В см сущ. Ст. Чек. Тирпейсĕр, неряха, говорящий неприличные слова. || В см. наречня. N. Вăл тирпейсĕр хăтланать. || Неэкономно. N. Тыррине тирпейсĕр тыткаласа та пĕтереççĕ. || (Умерший) неестественною смертью. Чăвашсем. 29. Тирпейсĕр вилнĕ çынна масара чиктермен. Шыва кайса вилни, çакăнса-и, çапса пăрахни пулать-и унта — вĕсене масара чиктермен: ун пеккисене масара чиксен, çумăр та çумасть, тырă та пулмасть, тенĕ. || Без похоронного обряда. Чăв. й. пур. З4. Хăне те йытă вилли пек çĕре тирпейсĕр чикнĕ. || Разг. С. Мих. 9. Тирпейсĕр (то же, что хисепсĕр), во множестве.

См. также:

нарезкăллă нарезка нарекание наречи « наречня. » нарзан нарисовать нарицательный наркăмăш наркăмăш корăкĕ